راه درمان بیرون زدگی مقعد; علت پرولاپس رکتوم + عکس

راست روده حدود 20 سانتی متر آخر روده بزرگ و محل ذخیره موقت مدفوع و مواد زائد است. زمانی که راست روده از جای خود لیز بخورد و از مقعد خارج شود، پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی مقعد اتفاق افتاده است. این عارضه در اثر فشار وارده به عضلات و تضعیف آنها و یا یبوست های مکرر ممکن است رخ دهد. در مراحل اولیه پرولاپس رکتوم، بخشی از رکتوم هنگام دفع مدفوع به بیرون می لغزد، اما به خودی خود به داخل باز می گردد. اما در مراحل پیشرفته تر جراحی برای درمان این عارضه ضروری است. در ادامه با علت، علائم و روش های درمان این عارضه آشنا خواهید شد:

بیرون زدگی مقعدی نمی تواند حیات فرد را به خطر اندازد ولی کیفیت زندگی او را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. پرولاپس رکتوم در افراد بالای 50 سال و در زنان (6 برابر مردان) شایع است. کودکان زیر سه سال هم ممکن است دچار بیرون زدگی مقعدی شوند. اگرچه بیرون زدگی در کودکان معمولا به خودی خود و بدون نیاز به جراحی برطرف می‌شود.

www.medicalnewstoday.com

پرولاپس یا بیرون زدگی مقعدی چیست؟

پرولاپس رکتوم به خروج قسمت انتهایی روده یا همان رکتوم از مقعد گفته می شود. این ضایعه به علت تضعیف عضلات کف لگن ایجاد می شود. بیرون زدگی مقعد علاوه بر نازیبایی علائم دیگری را نیز به همراه دارد و زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر خویش قرار می‌دهد. به همین دلیل درمان بیرون زدگی مقعدی برای بیماران مبتلا به این عارضه از اهمیت بالایی برخوردار است.

افتادگی یا پرولاپس می تواند شامل خروج مخاط از مقعد (فرم ناکامل این عارضه) و یا بیرون زدگی کامل دیواره روده (فرم کامل) از آن باشد. هر عملی که شدت فشار داخل شکمی را افزایش دهد، می تواند عاملی برای بروز پرولاپس رکتوم باشد. پرولاپس به ندرت به یک مشکل جدی پزشکی مبدل می گردد اما این مشکل برای اغلب بیماران شرم آور بوده و زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد.

البته گاهی بیرون زدگی بیماری بواسیر یا هموروئید با بیرون زدگی مقعدی اشتباه گرفته می شود که در ادامه به آن هم خواهیم پرداخت.

مطلب مرتبط: بواسیر یا هموروئید چیست؟

عکس بیرون زدگی

در ادامه چندین مورد عکس بیرون زدگی مقعد و روده را برای تشخیص آسان تر این عارضه مشاهده می‌کنید.

انواع پرولاپس رکتوم

بیرون زدگی مقعد یا پرولاپس رکتوم با توجه به شدت آن درجه بندی می شود:

پرولاپس داخلی: در این نوع بیرون زدگی، راست روده دچار پرولاپس شده، اما شدت آن به قدری نیست که از مقعد بیرون برند. به این نوع بیرون زدگی پرولاپس ناقص هم گفته می‌شود.

بیرون زدگی مخاط: در این نوع پرولاپس پوشش داخلی رکتوم از طریق مقعد بیرون زده است.

پرولاپس خارجی: در این نوع پرولاپس، انتهای راست روده بطور کامل از مقعد بیرون می زند.

تفاوت پرولاپس مقعد و بواسیر بیرون زده

گاهی بیرون زدگی مقعد با بواسیر بیرون زده اشتباه گرفته می شود چون این دو ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند اما کاملا با یکدیگر متفاوت اند. بیرون زدگی به معنی خارج شدن بخشی از راست روده از مقعد است اما بواسیر بیرون زده به معنی تورم سیاهرگ های داخل مقعد است. 

در درجات 3,2 و 4 بواسیر داخلی، رگ های هموروئیدی از مقعد بیرون می زنند که به آن بیرون زدگی بواسیر می گویند.

علت ایجاد هموروئید هم وارد شدن فشار زیاد به ناحیه مقعد است اما راه درمان آن متفاوت است. درمان بواسیر بیرون زده با لیزر و جراحی و حذف زائده هموروئیدی انجام می شود.

همچنین روش درمان با توجه به شدت و نوع بیرون زدگی هموروئید انجام می شود که در صفحه درمان بواسیر یا هموروئید بطور کامل به آن پرداخته ایم.

علت ایجاد بیرون زدگی مقعدی

هر عملی که فشار وارده به مقعد و عضلات آن را افزایش دهد، می تواند عاملی برای بروز پرولاپس یا بیرون زدگی باشد. از عوامل تاثیرگذار می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• یبوست یا اسهال مزمن و مداوم
• عفونت های انگلی مثل کرمک
• سندروم سیستیک فیبروز (نوعی اختلال ژنتیکی که موجب غلیظ شدن مخاط بدن از جمله مقعد می گردد)
• رژیم غذایی فاقد پروتئین و فیبر
• تضعیف عضلات کف لگن بر اثر عوامل مختلف مثل نشستن زیاد
• اختلالات نورولوژیک (اختلال در عملکرد مغز، نخاع و سلول های عصبی)
• کم کاری تیروئید مادرزادی
• هیسترکتومی (عمل برداشت رحم)
• افزایش سن با تضعیف عضلات رکتوم در ارتباط است.
• آسیب به ناحیه مقعد
• آسیب به ستون فقرات(در موارد نادر)
• زایمان های مکرر از نوع واژینال و بزرگ بودن جنین
• هموروئید یا بواسیر بیرون زده
• وارد کردن فشار به مقعد هنگام دفع

زنان از گروه پر خطر ابتلا به پرولاپس مقعد هستند که معمولا دچار بیرون زدگی مقعدی در بارداری می شوند. 

همچنین افراد مسن به خصوص با مشکل یبوست دائمی و تضعیف عضلات لگن ریسک بیشتری برای ابتلا به پرولاپس دارند.

برای مشاهده مطالب درمان یبوست و درمان اسهال کودکان و بزرگسالان به صفحه مربوطه مراجعه کنید.

علائم بیرون زدگی

مهمترین نشانه پرولاپس رکتوم خروج قسمتی از روده از ناحیه مقعد است که معمولاً هنگام اجابت مزاج روی داده و در مراحل ابتدایی با فشار دست به داخل باز می گردد اما با گذر زمان ممکن است احساس کنید، چیزی از بدن شما خارج شده است. از سایر نشانه های ابتلا به بیرون زدگی مقعدی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• از دست دادن کنترل دفع
• مشاهده توده قرمز در خارج از مقعد
• درد و خارش مقعد
• خونریزی از راست روده و مقعد
• مشاهده خونریزی یا مخاط خونی

نحوه تشخیص بیماری

جهت تشخیص پرولاپس، پزشک اقدام به معاینه فیزیکی می نماید تا وجود بیرون زدگی را تایید نماید. در مواردی که پرولاپس مقعد قابل مشاهده نیست از بیمار می خواهند به حالتی قرار بگیرد که فشار داخلی شکمی را افزایش دهد. از روش های که برای تشخیص بیرون زدگی استفاده می شود، می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• پروکتوگرافی (رادیولوژی مقعد): بررسی رادیولوژیک برای ارزیابی کف لگن و ناحیه آنورکتال در حین دفع است.
• مانو مترى: روش تشخیص غیر تهاجمی به منظور بررسی فشار اسفنکتر مقعد، رفلکس های عصبی روده و بررسی عضلات کف لگن
• سونوگرافی مقعد: پروبی که در مقعد و رکتوم شما قرار می گیرد برای بررسی عضلات و بافت ها استفاده می شود.کونولوسکوپی: بررسی مقعد با استفاده از لوله باریک انعطاف پذیر و متصل به یک دوربین
• کولونوسکوپی: یک لوله بلند که با یک دوربین کوچک در انتهای آن وارد راست روده می شود، می تواند داخل روده شما را نشان دهد و به دنبال مشکلاتی باشد که ممکن است باعث افتادگی شما شود.
• پروکتوسیگموئیدوسکوپی: این آزمایش همچنین از یک لوله بلند با دوربین در انتهای آن استفاده می‌کند. برای جستجوی التهاب، جای زخم یا تومور در اعماق روده ها قرار می گیرد.
• MRI: اسکن تصویربرداری تمام اندام های ناحیه لگن شما را بررسی می‌کند.

عوارض

از عوارض بیرون زدگی مقعدی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• یبوست: شایع ترین عارضه بیرون زدگی مقعدی، یبوست است که حدود 60% مبتلایان به پرولاپس را درگیر می نماید.
• بی اختیاری مدفوع : در حدود 50 الی 70 درصد از مبتلایان به پرولاپس دچار بی اختیاری می شوند.
• انسداد: مسدود شدن مجرای خروجی مقعد از عوارض این بیماری است.
• تضعیف فعالیت عضلات کولون
• سندرم زخم منفرد رکتال: بیماری است که همراه با ایجاد و پیشرفت یک یا چند زخم باز یا قرمز در راست روده رخ می‌دهد.

درمان بیرون زدگی مقعدی

درمان بیرون زدگی یا پرولاپس مقعد معمولاً از طریق جراحی صورت می گیرد، زیرا استفاده از درمان های دارویی موثر نبوده و تنها در مواردی برای رفع یبوست ناشی از این بیماری صورت می گیرد و شامل مصرف مکمل های فیبری و ملین ها می شود. استفاده از داروهای موضعی و پماد هم برای درمان بیرون زدگی مقعدی چندان موثر نبوده و نمی تواند این عارضه را بطور کامل از بین ببرد.

جراحی بیرون زدگی مقعد از راه های مختلفی صورت می گیرد که بسته به سن و سایر عوامل تعیین می شود. از روش های جراحی پرولاپس می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

جراحی شکمی ترانس ابدومینال

این روش از طریق شکم و معمولاً با استفاده از لاپاراسکوپی صورت می گیرد، در این روش رکتوم به جای اصلی خود بازگردانده شده و توسط حلقه هایی مخصوص به کف لگن ثابت می شود. در برخی موارد درمان از طریق پرینئال صورت گرفته و در طی آن لایه داخلی رکتوم حذف و لایه خارجی آن تا می شود. روش شکمی موثرتر از سایرین است و میزان عود کمی دارد.

جراحی از طریق سوراخ آنال

در این روش از طریق سوراخ آنال قسمتی از سیگموئید برداشته شده و مابقی به کولون متصل می شود. این روش اغلب برای افراد مسن تر یا افرادی که توانایی انجام عمل جراحی را ندارند، صورت می پذیرد. همچنین اگر بیرون زدگی به دلیل بیماری های ناحیه مقعد مثل بواسیر بیرون زده باشد، باید درمان مربوطه با استفاده از روش های لیزر و جراحی صورت گیرد.