رکتوم بخشی از دستگاه گوارش تحتانی و ادامه کولون سیگموئید است که به مقعد متصل می‌شود. این لوله عضلانی حدود 5 اینچ طول دارد و به عنوان محل ذخیره موقت مدفوع عمل می‌کند. زمانی که دیواره‌های راست روده به دلیل پر شدن مواد زائد منبسط می‌شوند، گیرنده‌های عصبی واقع در دیواره‌های رکتوم میل به دفع مدفوع را تحریک می‌کنند و فرآیند اجابت مزاج اتفاق می‌افتد.
عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد، از نشت مدفوع (یعنی بی اختیاری) جلوگیری می‌کند. با متورم شدن رکتوم، اسفنکترها شل می‌شوند و محتویات رکتوم خارج می‌شوند. عمل دفع از طریق انقباضات ماهیچه‌های راست روده انجام می‌شود.
نقش رکتوم چیست و کجاست؟
رکتوم بین کولون و کانال مقعد قرار دارد. راست روده که در ناحیه لگن بالای کف لگن قرار دارد، منحنی ساکروم (استخوان مثلثی شکل در انتهای ستون فقرات شما) را دنبال می‌کند و توسط بافت همبند به ساکروم متصل می‌شود.در واقع رکتوم مسئول ذخیره مدفوع و سپس حرکت آن به سمت مقعد برای خارج شدن از بدن است. راست روده شما نقش مهمی در مدیریت روند دفع مدفوع ایفا می‌کند و به شما کمک می‌کند تا کنترل حرکات روده خود را حفظ کنید.
در نتیجه، اگر مشکلی در رکتوم (راست روده) شما وجود داشته باشد، ممکن است روده توانایی خود را برای عملکرد طبیعی از دست بدهد. در برخی موارد، این می‌تواند منجر به نشت مدفوع شود که به عنوان بی اختیاری مدفوع شناخته می‌شود. درک نحوه عملکرد روده و یادگیری نکاتی در مورد چگونگی مراقبت از آن می‌تواند به شما کمک کند تا سلامت روده و رکتوم خود را حفظ کنید.
فرق رکتوم و مقعد چیست؟
مقعد در انتهایی ترین بخش روده بزرگ و بعد از رکتوم قرار دارد و مدفوع از طریق آن از بدن خارج می‌شود. در واقع راست روده یا رکتوم محل ذخیره و نگهداری مدفوع قبل از خروج آن از طریق مقعد است.
مرتبط: مقعد چیست؟ انواع بیماری‌های مقعد با عکس
مشکلات و بیماری‌های رکتوم
مشکلات و بیماری‌های رکتوم معمولا شایع است. در حالی که صحبت در مورد علائم مرتبط با مشکلات رکتوم ممکن است ناراحت کننده باشد، انجام این کار می‌تواند به شما کمک کند مراقبت‌های مورد نیاز خود را دریافت کنید.
هموروئید
هنگامی که فشار بیش از حد روی وریدهای اطراف مقعد وجود دارد، بواسیر می‌تواند در قسمت پایین رکتوم شما ایجاد شود. فشار می‌تواند از موقعیت‌های مختلف، از جمله زور زدن در حین اجابت مزاج یا نشستن طولانی مدت روی توالت، ناشی شود.
دو نوع هموروئید وجود دارد: هموروئید خارجی و داخلی. این بواسیر داخلی است که رکتوم شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در پوشش مقعد و پایین رکتوم ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث مدفوع خونی شوند. (بواسیر خارجی در خارج از مقعد رخ می‌دهد)
مرتبط: درمان بواسیر با لیزر – عمل بواسیر
پولیپ‌ها
پولیپ‌های رکتوم زائده‌هایی هستند که می‌توانند روی پوشش راست روده شما ایجاد شوند. آنها همچنین می‌توانند روی پوشش روده بزرگ شما رشد کنند. پولیپ‌ها معمولا بدون علائم هستند، اما در صورت بروز علائم ممکن است مدفوع خونی یا تغییر در عادات روده را تجربه کنید. بیشتر اوقات پولیپ‌ها سرطانی نیستند، اما از آنجایی که ممکن است در نهایت به سرطان تبدیل شوند، بهتر است آنها را در طول کولونوسکوپی برداشت، روشی که در آن یک لوله انعطاف‌پذیر با دوربین روی رکتوم شما قرار می‌گیرد.
بی اختیاری مدفوع
گاهی اوقات بی اختیاری روده نامیده می‌شود و این وضعیت باعث می‌شود که شما نتوانید حرکات روده خود را کنترل کنید. برای مثال، ممکن است بعد از اینکه میل به اجابت مزاج داشتید، نتوانید به موقع به توالت بروید.
اگرچه این عارضه می‌تواند افراد را در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر میان افراد مسن و زنان رخ می‌دهد. دلایل متعددی وجود دارد که چرا ممکن است فردی بی اختیاری مدفوع را تجربه کند، از جمله اختلالات کف لگن یا اعصاب آسیب دیده در راست روده یا مقعد. یبوست و اسهال نیز می‌تواند باعث بی اختیاری مدفوع شود.
بیماری التهابی روده
دو نوع بیماری التهابی روده (IBD) وجود دارد: بیماری کرون و کولیت اولسراتیو. هر دو بیماری با ایجاد التهاب در طول دستگاه گوارش مشخص می‌شوند. در بیماری کرون، التهاب می‌تواند در هر نقطه‌ای از دستگاه گوارش باشد، از دهان تا مقعد، که شامل راست روده می‌شود. در کولیت اولسراتیو، التهاب فقط روده بزرگ یا رکتوم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
IBD می تواند علائمی مانند درد شکم، مدفوع خونی و خستگی ایجاد کند. اگر التهاب ادامه یابد، دستگاه گوارش می‌تواند از بین برود.
سرطان روده بزرگ
این نوع سرطان در بافت‌های کولون یا رکتوم شما ایجاد می‌شود. هنگامی که سرطان در رکتوم شروع می‌شود، می توان آن را سرطان کولورکتال نامید، اگرچه ممکن است سرطان رکتوم نیز نامیده شود. تغییرات ژنتیکی گاهی اوقات منجر به سرطان رکتوم می‌شود، اما سبک زندگی و محیط نیز می‌تواند در توسعه آن نقش داشته باشد. سیگار کشیدن و ابتلا به کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رکتوم را افزایش دهد.
آبسه‌ها
آبسه‌ها کیسه‌های پر از چرک هستند که می‌توانند در هر جایی از بدن، از جمله در فضاهای اطراف راست روده، ایجاد شوند. اکثر آبسه‌های رکتوم به دلیل انسدادی ایجاد می‌شوند که در کریپت های غده ای رکتوم عفونی می‌شوند. اگر در رکتوم خود آبسه دارید، ممکن است در این ناحیه عفونتی داشته باشید یا هنگام اجابت مزاج احساس درد کنید. در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند گسترش یابد. درمان آبسه مقعدی و رکتوم شامل برش و درناژ و همچنین آنتی بیوتیک برای عفونت است.
افتادگی رکتوم
هنگامی که راست روده شما از حالت طبیعی خارج شده و تا حدی از مقعد بیرون می‌زند، به آن افتادگی رکتوم یا پرولاپس گفته می‌شود. افتادگی رکتوم می‌تواند منجر به بی اختیاری مدفوع شود و اگر راست روده شما افتادگی دارد، ممکن است متوجه یک توده قرمز رنگ شوید که از دهانه مقعد شما بیرون زده است. این توده نه تنها بعد از اجابت مزاج برجسته‌تر می‌شود، بلکه ممکن است خونریزی کند و ناراحت کننده یا دردناک باشد.
فیستول مقعد
به مجرای ایجاد شده بین مقعد و رکتوم که از عفونت تشکیل شده، فیستول مقعدی می‌گویند. بنابراین فیستول یکی از بیماری‌های رایج رکتوم و مقعد شناخته می‌شود. این عارضه فقط با جراحی و لیزر و ترمیم مجرای ایجاد شده درمان می‌شود.
مرتبط: لیزر فیستول – جراحی فیستول
روش‌های تشخیص اختلالات رکتوم
اگر پزشک شما به مشکلی در راست روده مشکوک شود، ممکن است آزمایش‌هایی را برای به دست آوردن بینش در مورد ظاهر راست روده و عملکرد آن تجویز کند. در اینجا چند آزمایش رایج وجود دارد، که می توان از آنها استفاده کرد:
- معاینه دیجیتال رکتوم
- آنوسکوپی
- کولونوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
- پروکتوگرافی مدفوع
- مانومتری
