بواسیر چیست؟ علت و علائم انواع هموروئید + راه تشخیص

بیماری بواسیر (به انگلیسی hemorrhoid) یا (piles) همان رگ های خونی متورم و آسیب دیده در ناحیه مقعد و یا بخش تحتانی روده بزرگ می‌باشد. دلیل عمده هموروئید را ایجاد فشار زیاد در بخش تحتانی روده که به خروجی مقعد وصل می شود دانسته اند.

تورم این عروق میتواند مشکلاتی مثل خونریزی رکتوم و سختی در اجابت مزاج را به همراه داشته باشد. اگر می خواهید بدانید که دلایل و علائم بیماری بواسیر چیست و چگونه می توان آن را تشخیص داد با مقاله دیگری از کلینیک پایتخت با ما همراه باشید:

فیلم هموروئید چیست؟

با مشاهده فیلم زیر کاملا متوجه می شوید که هموروئید چیست؟ علائم و انواع آن کدامند؟

هموروئید درد رایجی است که میتواند بصورت تورم و پرخون شدن رگ های دیواره داخلی مقعد (بواسیر داخلی) و یا به شکل برآمدگی در زیر پوست اطراف مقعد (بواسیر خارجی) ایجاد شود. حدود نیمی از بزرگسالان تا سن 50 سالگی به این عارضه مبتلا شده و حداقل یکی از علائم آن را بصورت خارش، درد یا خون ریزی مقعدی تجربه می‌کنند.

باید بدانید که عروق بواسیری بطور طبیعی در کانال مقعد وجود دارند و وظیفه آنها خونرسانی است. این عروق زمانی به بیماری تبدیل می شوند که به دلیل افزایش خون دچار تورم یا پارگی شوند.

خوشبختانه روش‌های موثری برای درمان بواسیر وجود دارد و اگر به موقع متوجه بیماری شوید، امکان برطرف کردن یا کاهش علائم این عارضه در مراحل اولیه و با روش های خانگی وجود دارد. اما معمولا شما زمانی متوجه هموروئید می‌شوید که بیماری پیشرفته شده و امکان درمان آن با روش های خانگی و دارویی وجود ندارد. استفاده از روش های پزشکی در زمان مزمن شدن بیماری، راه قطعی برای درمان هموروئید است که با توجه به نظر پزشک و بر اساس شرایط بیماری تجویز می‌شود.

می‌توانید برای مطالعه انواع روش‌های درمان بواسیر یا هموروئید به صفحه مربوطه مراجعه نمائید.

علائم هموروئید یا بواسیر چیست؟

علائم هموروئید ممکن است در هر بیمار با توجه به نوع هموروئید و مدت زمانی که از شروع بیماری گذشته متفاوت باشد، اما شایع ترین نشانه های این بیماری شامل موارد زیر است:

خونریزی مقعدی

خونریزی مقعدی بدون درد و هنگام اجابت مزاج که به رنگ روشن است و می تواند در مدفوع یا روی دستمال توالت مشاهده شود. زمانی که بیماری هنوز پیشرفت نکرده شدت خونریزی کم است اما با پیشرفت بیماری میزان آن افزایش می یابد و اگر طولانی شود مشکلات جدی تری را به دنبال دارد.

توده یا برآمدگی دردناک در مقعد

تورم و پارگی ایجاد شده در رگ های ناحیه مقعد باعث نمایان شدن گوشت اضافه و توده های برآمده در ناحیه مقعد می شود که معمولا حساس اند و هنگام نشستن و اجابت مزاج درد و ناراحتی ایجاد می کنند.

خارش یا سوزش مقعد

یکی از نشانه های شایع بواسیر، خارش و سوزش مقعد است که معمولا بعد از دفع افزایش می یابد و برای بیماری بسیار خجالت آور و آزاردهنده است.

درد و ناراحتی

درد هم یکی دیگر از علائم رایج این عارضه است که با پیشرفت بیماری افزایش می یابد. البته معمولا علائمی مثل درد و سوزش در هموروئید خارجی بیشتر احساس می شوند.

تورم اطراف مقعد

مشاهده التهاب و قرمز شدن پوست اطراف مقعد هم یکی دیگر از علائم هشدار دهنده این بیماری است، که به دلیل مخاطی که هنگام تورم عروق ترشح می شوند، ایجاد می شود.

احساس عدم دفع کامل مدفوع

زمانیکه تجمع مدفوع در کانال مقعدی اتفاق می افتد، فرد نیاز به اجابت مزاج پیدا می کند. اما ابتلا به برخی بیماری های مقعدی مثل بواسیر باعث ایجاد اختلال در عملکرد دریچه مقعد یا یبوست می شود و در نتیجه تخلیه کامل صورت نمی گیرد. به همین دلیل فرد حتی بعد از اجابت، احساس عدم دفع کامل مدفوع را خواهد داشت.

انواع بواسیر (هموروئید)

در بیمارانی که با علائمی مثل خونریزی، درد، سوزش و التهاب به پزشک مراجعه می کنند دو نوع مختلف از بواسیر دیده می شود. بواسیر داخلی که معمولا اولین نشانه آن خونریزی مقعدی است و بواسیر خارجی که علائم دردناک آن بیشتر احساس می شود. علاوه بر علائم متفاوت، نحوه درمان این بیماری ها هم با یکدیگر متفاوت است که به آن خواهیم پرداخت:

بواسیر (هموروئید) داخلی

این نوع هموروئید داخل مقعد است، دیده نمی‌شود و چون عصبی در انتهای راست روده وجود ندارد، معمولا در مراحل اولیه ناراحتی خاصی ایجاد نمی‌کند. بجز اینکه گاهی سطح حساس آن بخاطر فشار و عبور مدفوع آسیب دیده و منجر به خون ریزی می‌شود. در مواقعی فشاری که هنگام دفع مدفوع به رکتوم وارد می شود، باعث خارج شدن رگ های بواسیری از مقعد می‌شود که در این شرایط درد و خارش را به دنبال دارد.

شدت بیرون زدگی هموروئید داخلی (پرولاپس)

این توده ها ممکن است به شکل گوشت اضافه و زائده های قرمز از مقعد بیرون بزنند. همچنین با توجه به وضعیت تورم و بیرون زدگی عروق درگیر بواسیر یا هموروئید داخلی، این عارضه به چهار درجه تقسیم می شود:

• درجه یک که التهاب رگهای داخلی کانال مقعد است که هنوز بیرون نزده اند.
• در درجه دو بیرون زدگی و پرولاپس در زمان دفع اتفاق می افتد، اما بدون هیچ دخالتی به داخل باز می گردند.
• در هموروئید داخلی درجه سه برای بهبود پرولاپس و بازگشت عروق به جای خود نیاز به فشار خارجی است.
• در درجه چهار، این عروق برای بازگشت به حالت اولیه نیاز به روش های درمان قطعی مثل جراحی و لیزر بواسیر دارند.

بواسیر یا هموروئید خارجی

به شکل یک برآمدگی کوچک، زیر پوست اطراف مقعد نمایان می شود و علائم شدیدتری در مقایسه با هموروئید داخلی ایجاد می کند. درد، خارش و سوزش در این نوع عارضه بیشتر احساس می شود و ممکن است روال عادی زندگی فرد را با مشکلاتی مواجه کند. به همین دلیل افراد هنگام مواجهه با چنین علائم آزاردهنده ای، به دنبال راه های درمان سریع بواسیر خارجی هستند.

هموروئید ترومبوزه

تشکیل لخته خون در زائده بواسیری را ترومبوزه می گویند که بطور ناگهانی و در عرض چند ساعت می تواند ایجاد شود. این نوع عارضه، دردناک ترین فرم هموروئید خارجی می‌باشد و در این درجه خیلی سریع باید به دکتر متخصص هموروئید مراجعه کرد تا تخلیه انجام شود.

علت بیماری بواسیر

همانطور که در بالا اشاره شد، رگ های ناحیه مقعد در اثر فشار کشیده، متورم و برآمده می‌شوند. علل این افزایش فشار ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

• فشار آوردن و زور زدن زیاد هنگام عمل دفع
• کم تحرکی، نشستن زیاد و طولانی
• یبوست یا اسهال شدید
• چاقی و وزن بالا
• بارداری
• آمیزش مقعدی
• رژیم غذایی عاری از فیبر
• کم آبی بدن
• بلند کردن اجسام و وزنه‌های سنگین
• بیماری‌های زمینه‌ای مثل کولیت، کرون، میکروب معده و سایر عارضه‌های گوارشی که منجر به یبوست می‌شوند.

بواسیر مقعدی در سنین بالا بیشتر بروز می‌کند، چون بافت نگهدارنده ی رگ ها در روده و مقعد ضعیف و آسیب پذیر شده و راحت تر کشیده و ملتهب می‌شوند.

در این ویدئو با دلایل و نحوه ایجاد این بیماری آشنا می‌شوید.

زمان مراجعه به دکتر متخصص بواسیر یا هموروئید

هرچند مشاهده خون ریزی هنگام اجابت اصلا عادی نیست و می تواند به بیماری های دیگری از قبیل سرطان روده بزرگ یا مقعد و بیماری های التهابی روده مربوط باشد، ولی معمول ترین نشانه ی هموروئید است.

به هر حال بدون مراجعه به دکتر متخصص نباید خون ریزی را به هموروئید ربط داد. قبل از اقدام به درمان، معاینه و آزمایش پزشکی تنها راه تشخیص و رد کردن بیماری های جدی تر است. هر زمان که دچار خونریزی، درد رکتوم یا خستگی عضلانی شدید زمان آن فرا رسیده که به پزشک مراجعه کنید و در این باره با او مشورت کنید.

مطلب مرتبط: بهترین دکتر بواسیر – دکتر هموروئید در تهران

همچنین در صورتی که پزشک ابتلا به هموروئید را در شما تایید نموده و علائم بیماری با استفاده از روش هایی مانند مصرف مکمل های فیبر، ورزش، افزایش مصرف آب و حمام سیتز درمان نشده است لازم است با پزشک در این باره مشورت کنید.

در اغلب موارد می توانید با پزشک عمومی در مورد علائم هموروئید صحبت کنید ولی اگر علائم این بیماری تشدید شوند، لازم است به متخصص گوارش، متخصص جراح عمومی یا یک متخصص پروکتولوژیک مراجعه کنید. برای پیشگیری از عوارض بواسیر لازم است اقدامات درمانی در اولین فرصت انجام شود.

در صورت دارا بودن هر یک از این علائم باید هرچه سریع تر با پزشک متخصص مشورت نمایید:

• اگر دچار هر نوع از خونریزی‌های مقعد هستید.
• اگر هموروئید باعث احساس درد و ناراحتی زیاد در شما می شود.
• اگر رنگ مدفوع تغییر کرده است. (نشان دهنده ی خونریزی از مقعد)
• اگر مقدار زیادی خونریزی رکتال را تجربه کنید که با سرگیجه یا ضعف همراه باشد.

با علائمی از قبیل خون ریزی شدید, سرگیجه و بیهوشی باید بصورت اورژانس برخورد شود.

آزمایشات و نحوه تشخیص بیماری هموروئید

بواسیر خارجی با مشاهده و معاینه قابل تشخیص است ولی برای تشخیص نوع داخلی، گاهی نیاز به آزمایشات ذیل می باشد:

• معاینه کانال رکتوم و مقعد برای هرگونه مورد غیر عادی: در این آزمایش بیمار در حالت سجده روی تخت دراز می‌کشد و دکتر با وارد کردن انگشت، هرگونه رشد غیر طبیعی داخل رکتوم را تشخیص میدهد و در صورت نیاز آزمایشات بعدی را تجویز میکند.
• بررسی بصری رکتوم و مقعد با آنوسوکوپ: اغلب اوقات هموروئید بعلت نرمی قابل لمس نیست و آزمایش بالا جواب نمیدهد. به همین خاطر رکتوم توسط آنوسکوپ یا پروکتوسکوپ بررسی میشود.

طبق موارد زیر و صلاح دید دکتر، کولونوسکوپی نیز توصیه می‌گردد:

• علائم نشان دهنده بیماری دیگری است.
• شما در خطر سرطان روده بزرگ هستید.
• بالای 50 سال سن دارید و کولونوسکوپی انجام نداده اید.

درمان

در برخی موارد، انجام اقدامات ساده علائم را کاهش می‌دهد و ممکن است پزشک مصرف فیبر و مایعات بیشتر و برخی مراقبت‌های خانگی ساده را همراه با مصرف دارو برای شما تجویز کند که شامل:

در صورت نیاز به جراحی هموروئید و با در نظر گرفتن شرایط بیماری معمولا یکی از روش های هموورئیدکتومی، رابربند، استاپلر و عمل سرپایی لیزر بواسیر به بیمار پیشنهاد می شود. هر یک از این روش ها در میزان اثربخشی، طول دوران نقاهت و هزینه و غیره با یکدیگر متفاوت اند که پزشک موظف است توضیحات کافی درباره روش درمانی را به بیمار ارائه دهد.

مطلب مرتبط: هزینه عمل بواسیر با لیزر و جراحی هموروئید

عوارض بواسیر یا هموروئید چیست؟

در برخی موارد و در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است دچار عوارض این بیماری شوید. برخی از عوارض هموروئید شامل موارد زیر است:

• کاهش گلبول‌های قرمز یا کم خونی که باعث احساس ضعف و خستگی می‌شود. (خونریزی طولانی مدت بواسیر منجر به این عارضه می‌شود)
  ترومبوزه شدن بواسیر که برای بیمار بسیار دردناک و آزاردهنده است
• نشت مدفوع که در اثر عدم درمان ممکن است اتفاق بیفتد
• عفونت مقعد و خروج ترشحات چرکی که در صورت درمان نشدن می‌تواند به بیماری‌های دیگری مثل فیستول منجر شود

پیشگیری

بهترین راه برای پیشگیری از هموروئید این است که مدفوع نرم و عبور آن عادی باشد. برای جلوگیری و کاهش علائم بیماری نکات زیر را رعایت کنید:

• غذاهای فیبردار مصرف کنید: میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار. این مواد مدفوع را نرم و حجم آن را زیاد میکند تا فشاری که دلیل اصلی هموروئید یا بدتر شدن این بیماری است را کاهش دهند. برای جلوگیری از ایجاد گاز باید فیبر به کندی وارد رژیم غذایی شود.
• نوشیدنی زیاد مصرف کنید: در روز بین شش تا هشت لیوان آب یا نوشیدنی های دیگر (غیر الکلی) مصرف کنید.
• فشار نیاورید: نگه داشتن نفس و فشار آوردن هنگام اجابت، فشار بیشتری روی رگ های تحتانی وارد می کند.
• به محض احساس مدفوع کنید: اگر صبر کنید و بر احساس غلبه کنید مدفوع خشک و عبور آن مشکل میشود.
• ورزش: برای جلوگیری از یبوست ورزش کنید تا فشار روی رگ ها کاهش یابد. ورزش در ضمن وزن تان را کم میکند.
• از نشستن بیش از حد خودداری کنید: نشستن زیاد از حد مخصوصا هنگام اجابت فشار روی رگ ها را افزایش می دهد.

.می‌باشد www.healthline.com بخشی از این مطلب از سایت

سوالات متداول هموروئید