علت اسهال در کودکان و بزرگسالان، مراجعه به پزشک و درمان سریع

اسهال دفع مدفوع به شکل آبکی و بسیار شل است و فرد مبتلا دچار دل پیچه می شود و نیاز فوری به اجابت مزاج را تجربه می کند. اگر سه بار یا بیشتر در یک روز مدفوع شل داشته باشید، اسهال دارید. این عارضه چیزی جز یک عفونت ساده نیست که دستگاه گوارش شما را درگیر خود کرده است و بدن شما در حال مقابله و واکنش با این عامل عفونیست.

اکثر موارد اسهال بین 2 روز الی 1 هفته از بین می روند و همه چیز به شرایط عادی باز می گردد اما گاهی منشا ایجاد آن خطرناک تر از یک عفونت ساده است و زنگ خطریست از وجود برخی بیماری ها و مشکلات شدیدتر که در چنین شرایطی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. ابتلا به اسهال در کودکان زیر پنج سال شایع تر از بزرگسالان است. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی علت این عارضه، علائم، انواع و روش های درمان آن بپردازیم:

علت اسهال چیست؟

دلایل زیادی برای به وجود آمدن این عارضه شناخته شده اند که می توان آنها را به شرح زیر دسته بندی کرد:

• گاستروانتریت: گاستروانتریت یکی از شایع ترین علل اسهال شناخته شده است. این بیماری که با نام آنفولانزای معده هم شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی است و به علت عفونت روده‌ها رخ می دهد و دلیل آن موارد زیر می تواند باشد:
• انگل‌ها
• ویروس‌ها
• باکتری‌ها
• سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
• عوارض ناشی از مصرف داروها
• آلرژی و حساسیت غذایی
• بیماری سلیاک یا عدم تحمل لاکتوز: این شرایط را می توان با تنظیم رژیم غذایی درمان کرد.
• مصرف آب و غذای آلوده
• عدم رعایت بهداشت دست‌ها
• استرس و اضطراب
• بیماری‌های گوارشی
• مصرف محصولات حاوی سوربیتول

با توجه به اینکه سیستم ایمنی کودکان ضعیف تر است و بسیاری از این ویروس‌ها از طریق غذا، آب و دست آلوده وارد دستگاه گوارش می‌شوند، شیوع اسهال در کودکان کمی بیشتر از بزرگسالان است. بنابراین عدم رعایت بهداشت، نشستن دست‌ها بعد از رفتن به دستشویی و خوردن ناخن در کودکان باعث انتقال سریع‌تر ویروس ها و ابتلا به عارضه هایی مثل گاستروانتریت می‌شود.

این علائم در افراد مختلف، متفاوت است و به نوع اسهالی بستگی دارد که به آن مبتلا شده  است. گاهی ممکن است شما با علائمی نظیر اسهال، استفراغ مواجه شوید. علائم بیماری در موارد عفونی و غیرعفونی آن متفاوت است.

به طور کلی از مشخص ترین علائم اسهال در کودکان و بزرگسالان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس نفخ در شکم
• دل پیچه و دل درد
• مدفوع رقیق، شل آبکی
• احساس تهوع و استفراغ
• مراجعه مکرر به دستشویی
• کاهش اختیار در دفع مدفوع
• بی اشتهایی
• کاهش وزن
• خستگی و بیحالی
• تب
• در اسهال مزمن ممکن است علائم زیر را هم تجربه کنید:

• از دست دادن کنترل روده
• اگر ویروس یا باکتری عامل اسهال شما باشد، ممکن است تب، لرز و مدفوع خونی نیز داشته باشید.

مطلب مرتبط: علت ترشحات مقعدی و درمان بوی بد مقعد

انواع اسهال

انواع گوناگونی از این عارضه وجود دارد که هر فردی به یک نوع آن مبتلا می شود:

اسمزی

این نوع اسهال در اثر محصولات حاوی سوربیتول مثل آبنبات های رژیمی و آدامس ها ایجاد می شود. در چنین شرایطی آب بدن به درون روده ها کشیده می شود و در نتیجه اسهال به وجود می آید.

ترشحی

در نوع ترشحی که بیشتر به دلیل عفونت ها و مصرف برخی داروها رخ می دهد تعادل الکترولیت های بدن بهم ریخته و بدن آب را به صورت غیرطبیعی و کنترل نشده وارد روده ها می کند و به دنبال آن به شکل اسهال از بدن دفع می شود.

اگزوداتیو

وجود برخی عفونت ها و بیماری های روده ای از جمله بیماری کرون روده و کولیت می تواند باعث بروز اگزوداتیو شود. اسهال اگزوداتیو یا التهابی با دفع چرک و خون همراه است.

حرکتی

منشا این نوع اسهال به حرکات روده باز می گردد. برخی مشکلات مغزی، مشکلات تیروئیدی و بیماری هایی نظیر سندروم روده ی تحریک پذیر IBS می تواند باعث بروز چنین اسهالی شود. از اصلی ترین علائم آن می توان به ناگهانی بودن آن اشاره کرد.

عوارض اسهال چیست؟

اسهال می تواند باعث کم آبی بدن شود، به این معنی که بدن شما مایعات کافی برای عملکرد صحیح ندارد. کم آبی بدن می تواند جدی باشد، به خصوص برای کودکان، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. برخی از علائم کم آبی بدن:

• احساس سرگیجه
• سر درد
• ادرار تیره
• ضعف و خستگی

این عارضه در طولانی مدت می تواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

بواسیر

یکی از عوامل بیماری بواسیر یا هموروئید افزایش فشار و تورم رگ‌ها در ناحیه مقعد است که اسهال مزمن باعث ایجاد آن می‌شود. بنابراین در صورت ابتلا به این بیماری آن را جدی بگیرید و در اولین فرصت اقدام به درمان آن کنید.

اگر می‌خواهید بدانید هموروئید چیست و چه علائمی ایجاد می‌کند باید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.

شقاق

بیماری شقاق یا فیشر مقعدی می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد که بصورت مستقیم یا غیر مستقیم منجر به ایجاد این بیماری می‌شوند. مدفوع نرم یا اسهالی یکی از عوامل ایجاد شقاق یا زخم مقعدی است.

می توانید برای آشنایی بیشتر با این بیماری به مطلب فیشر یا شقاق چیست مراجعه کنید.

فیستول

اسهال یکی از عواملی است که منجر به ایجاد آبسه مقعدی می‌شود و مهمترین علت ایجاد فیستول نیز آبسه مقعدی است. بیماری فیستول یک مسیر باریک است که بین دو عضو از بدن ایجاد می شود و پر از عفونت است.

مطلب مرتبط: علل بیماری فیستول چیست؟

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که همراه با اسهال علائم زیر را تجربه می‌کنید، باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:

• تب و بالا رفتن درجه حرارت بدن
• مشاهده خون در اسهال
• بی حالی و ضعف شدید
• تهوع و استفراغ شدید همراه با اسهال

درمان اسهال

اگر منشا این بیماری عفونتی ساده و ناشی از آب و غذای آلوده باشد جای نگرانی ندارد و پس از چند روز برطرف خواهد شد. روش های متعددی برای درمان اسهال وجود دارد که عمدتا شامل درمان های خانگی و دارویی است. البته در مواردی که علت اصلی این بیماری برخی بیماری های گوارشی و مشکلات زمینه ای است باید برای درمان بیماری خود اقدام کنید. به طور کلی بهتر است که در مواقعی که به این عارضه مبتلا شده اید به پزشک متخصصی مراجعه کنید و پس از تشخیص نوع بیماری و علت آن، درمان را آغاز نمایید.

درمان اسهال کودکان

اگر اسهال در کودکان بیشتر از دو روز ادامه پیدا کرد، باید مراقب باشید که آب بدن آنها را از راه های زیر تامین کنید:

• برای پیشگیری از کم شدن آب بدن کودک مایعات زیادی به  او داده شود که می‌توانید مقدار کم و دفعات زیاد را بجای نوشیدن یکجای مایعات انجام دهید
• نوشیدن شیر و سرم‌های خوراکی می‌تواند تاثیر بیشتری از آب و آبمیوه داشته باشد چون علاوه بر تامین آب به بهبود پتاسیم و سدیم هم کمک می‌کند.
• در صورتیکه اسهال در کودکان همراه با استفراغ است، بعد از اینکه تهوع و استفراغ بهبود پیدا کرد می‌توانید به تدریج غذاهای سبک و بدون چربی را به رژیم غذایی کودکتان اضافه کنید
• بهتر است تا زمانی که علائم بطور کامل بهبود پیدا کنند، کودک در منزل استراحت کند
• توصیه می‌کنیم از دادن داروهای ضد اسهال به کودک پرهیز کنید، زیرا مانع دفع سموم و باکتری از بدن می‌شود.

درمان خانگی اسهال

درمان خانگی یکی از متداول ترین روش های درمان اسهال است و شامل طیف وسیعی از دستورات و نسخه های طب سنتی می باشد. اما برای درمان اسهال چه بخوریم؟ از مهم ترین درمان های خانگی اسهال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوشیدن آب و مایعات فراوان در طول روز
• ترکیب 2 قاشق سرکه و 1 لیوان آب و نوشیدن آن
• نوشیدن آب نارگیل
• دمنوش پوست پرتقال
• ماست
• کدو تنبل
• کره ی بادام زمینی
• شیرسویا
• موز
• برنج سفید پخته و نوشیدن آب آن
• بلوبری
• آناناس

داروی گیاهی برای درمان دل پیچه و اسهال

درمان گیاهی بر پایه ی طب سنتی مبتنی است و شامل روش هایی مفید و موثر برای درمان بیماری شماست. برخی از نسخه های درمان گیاهی اسهال به شرح زیر است:

• چای سبز
• چای بابونه
• چای زنجبیل
• دمنوش بومادران
• دم کرده ی دارچین
• آب آلوئه ورا

دارو و قرص اسهال

برای درمان و تسریع روند بهبودی این بیماری درمان های پزشکی متعددی وجود دارد. از جمله قرص اسهال. موارد زیر از موثرترین داروها برای درمان سریع اسهال می باشد.

• لوپرامید
• دی سیکلومین
• بیسموت ساب سیترات