آشنایی با علت سوزش مقعد و راه‌هایی برای درمان سریع آن

خارش و سوزش مقعد عارضه ایست که در داخل یا اطراف مقعد بروز پیدا می‌کند و مثل سایر بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی، برای بیماران خجالت آور است و افراد از بیان آن هراس دارند. این حالت معمولا بسیار آزاردهنده است و شدت آن با توجه به عامل موثر در ایجاد آن متفاوت است. در ادامه با بررسی علل مختلف این عارضه، راه‌های درمان سوزش مقعد را هم بررسی می‌کنیم:

احتمال بروز سوزش مقعد در تمامی سنین و حتی در کودکان هم وجود دارد. اما جای نگرانی نیست و تنها کاری که باید هنگام رویارویی با چنین مشکلی انجام دهید، مراجعه به دکتر برای تشخیص علت دقیق این عارضه است.

عوامل مختلفی مثل عدم رعایت بهداشت، بیماری سندروم روده تحریک پذیر، التهاب روده، مصرف محرک‌ها و غذاهای تند، هموروئید، شقاق و پروکتیت را می‌توان عامل ایجاد این عارضه دانست.

چگونه علت سوزش مقعد را تشخیص دهیم؟

قدم اول برای تشخیص علت، مراجعه به یک جراح عمومی یا پزشک متخصص بیماری‌های مقعدی است. معمولا دکتر با انجام معاینات بالینی عارضه را تشخیص می‌دهد. اما اگر علت دقیق با معاینه قابل تشخیص نبود، انجام آزمایشات و روش‌های تشخیصی کولونوسکوپی، سونوگرافی، سیگموئیدوسکوپی و غیره تجویز می‌شود. در ادامه بصورت جداگانه هر یک از دلایل موثر در ایجاد این عارضه را بررسی می‌کنیم:

بهداشت ناحیه آنال

یکی از نکات مهم، رعایت بهداشت این بخش از بدن است. ناحیه آنال کاملا حساس است. به همین دلیل تمیز نشدن پوست اطراف مقعد بطور کامل، می‌تواند باعث تجمع انواع میکروب و باکتری‌ها در این بخش شده و در نهایت تحریکات پوستی را به دنبال داشته باشد.

از سوی دیگر استفاده از مواد شوینده شیمیایی مثل صابون و همچنین دستمال مرطوب ممکن است باعث بروز حساسیت و تحریک پوست این ناحیه شود.

بیماری‌های التهابی روده

ممکن است سوزش مقعد به دلیل یکی از بیماری‌های روده مثل بیماری التهابی یا سندروم روده تحریک پذیر، کولیت و غیره ایجاد شده باشد که بعد از انجام معاینات و بررسی های لازم به راحتی توسط پزشک قابل تشخیص است.

مصرف محرک‌ها

بعضی از خوراکی‌ها مثل غذاهای تند، کافئین، نوشیدنی های الکلی و خوراکی های مشابه می‌توانند باعث تحریک آنال و ایجاد التهاب و سوزش در این بخش شوند. البته در این مورد احساس سوزش مقعد بصورت موقتی است.

شقاق مقعدی

این عارضه که با نام زخم مقعد هم شناخته می‌شود معمولا برای بیمار بسیار آزاردهنده و دردناک است. افرادی که به شقاق یا فیشر مبتلا هستند، هنگام دفع، درد و سوزش زیادی را احساس می‌کنند و علائم آنها در این زمان تشدید می‌شود.

مطلب مرتبط: شقاق چیست؟

پروکتیت

این بیماری گوارشی در حقیقت ایجاد نوعی تورم و التهاب در بافت داخل روده است که علائمی مثل درد، سوزش و احساس دفع مدفوع بصورت مداوم را ایجاد می‌کند. علت پروکتیت بیماری‌های عفونی، رابطه مقعدی و بیماری‌های التهابی روه است.

بواسیر یا هموروئید

هموروئید نوعی واریس است که در داخل یا اطراف ناحیه آنال ایجاد شده و به عنوان شایع ترین بیماری نشیمنگاهی شناخته می‌شود. تورم رگهای دیواره و اطراف مقعد معمولا باعث علائمی مثل خونریزی، درد و سوزش می‌شود.

در صفحه مربوطه می‌توانید اطلاعات کامل درمورد اینکه هموروئید چیست را مشاهده کنید.

بیماری‌های جنسی

برخی از بیماری ها و عفونت های جنسی مثل زگیل مقعد یا هرپس می تواند باعث ایجاد احساس خارش یا سوزش مقعد و بروز زخم و تاول شود.

درمان سوزش مقعد

بعد از بررسی زمینه ایجاد این بیماری توسط پزشک، بهترین درمان برای آن در نظر گرفته می‌شود. اما در مواقعی که احساس سوزش شدید است، میتوان از روش‌های زیر برای درمان موقت سوزش مقعد کمک گرفت. بعد از اینکه این حالت کمی تسکین یافت، اقدامات لازم برای درمان بیماری زمینه ای انجام می‌شود. این روش ها شامل:

درمان خانگی و گیاهی

اقدامات درمانی زیر کاملا در دسترس هستند و می‌توانند به بهبود فوری علائم شما کمک کنند:

رعایت بهداشت ناحیه مقعد: تعویض مرتب لباس زیر و شستشوی به اندازه مقعد برای بهبود علائم توصیه می‌شود.

حمام سیتز: نشستن در لگن آبگرم چندین مرتبه در روز و به مدت 10 تا 15 دقیقه می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش و بهبود علائم شما داشته باشد.

مصرف آنتی بیوتیک و داروهای موضعی: اگر عفونت باعث ایجاد این حالت شده باشد، مصرف داروهای آنتی بیوتیک می‌تواند در کاهش علائم موثر باشد.

کمپرس سرد: استفاده از یک کیسه یخ روی موضع خارش می تواند علائم شما را تا حدی کاهش دهد.

پرهیز غذایی: پرهیز از مصرف کافئین و مواد غذایی تند می تواند به کاهش علائم شما کمک کند.

مصرف داروهای ملین و روان کننده: یکی از موارد مهم در درمان سوزش مقعد، جلوگیری و درمان یبوست است. زیرا وقتی دچار یبوست و سختی مدفوع هستیم، فشار بیشتری به ناحیه مقعد وارد می‌شود که باعث احساس سوزش بیشتر در این ناحیه خواهد شد.

استفاده از برخی داروهای گیاهی: استفاده موضعی از گیاهانی مثل آلوئه ورا و دانه گشنیز به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی که دارند، به کاهش علائم شما کمک می‌کند.

درمان دارویی

برخی از داروها و پمادهای زیر برای کاهش علائم سوزش مقعد استفاده می‌شود که البته قبل از استفاده از آن ها بهتر است با پزشک مشورت کنید:

• پماد نیتروگلیسیرین: این دارو با کاهش انقباض مقعد، به بهبود علائم شما کمک می‌کند.
• پماد لیدوکائین: این پماد یک داروی بی حس کننده است که بطور موقت می‌تواند علائم سوزش مقعد را کنترل کند.

بعد از اینکه سوزش کمی تسکین پیدا کرد، پزشک برای درمان عامل اصلی این عارضه اقدامات لازم را انجام می‌دهد.