کولونوسكوپی چیست؟ موارد تجویز و مراحل انجام

کولونوسکوپی آزمایشی برای بررسی داخل روده است که به تشخیص علت مشکلات روده شما کمک می‌کند. یک لوله بلند، نازک و منعطف با یک دوربین کوچک در داخل آن از قسمت پایین وارد روده بزرگ می‌شود. کولونوسكوپی روش موثر برای يافتن موارد غيرعادی مانند سرطان و پوليپ‌های كلوركتال در روده‌ بزرگ است.

كولونوسكوپ لوله ای بلند، باريك و انعطاف پذير برای مشاهده دقيق داخل روده و ركتوم است. اين روش معمولا در مطب پزشک و با كمترين ناراحتی انجام مي‌گيرد. کولونوسكوپی روشی موثر برای درمان و حتی نجات بيمار است، چون طی آن ميتوان پولیپ‌های خاص روده كه امكان تبديل به سرطان دارند را شناسايی و برداشت كرد.

چه كسانی نياز به کولونوسكوپی دارند؟

آزمایش کولونوسکوپی برای تشخیص موارد و مشکلات غیرعادی روده بزرگ و رکتوم انجام می‌شود. پزشکان همچنین از کولونوسکوپی به عنوان ابزار غربالگری پولیپ و سرطان روده بزرگ استفاده می‌کنند. غربالگری یک آزمایش برای بیماری هایی است که ممکن است علائمی نداشته باشید. غربالگری ممکن است بیماری ها را در مراحل اولیه پیدا کند، زمانی که پزشک شانس بیشتری برای درمان بیماری دارد. کولونوسكوپی به عنوان بخشی از آزمايشات روتين برای بزرگسالان از سن 50 سالگی توصيه می‌شود. كسانی كه سابقه ارثی سرطان روده يا پوليپ داشته اند بايد زودتر از بقيه و به دفعات بيشتر این تست را انجام دهند.

کولونوسكوپی برای موارد ذيل هم توصيه مي‌گردد:

• به عنوان آزمايشات پيگيری برای بيماری كه قبلا سرطان روده يا مقعد يا پوليپ داشته اند
• بيماراني كه كم خونی حاد يا مزمن دارند
• بيماراني كه التهاب روده بزرگ دارند (بيماری كرون يا كوليت روده)
• بيماراني كه سابقه ارثی سرطان دارند
• افرادی که خونریزی مقعد دارند
  تغییرات در فعالیت روده، مانند اسهال
  شناسایی علت درد در شکم
  کاهش وزن غیر قابل توضیح
• بررسی و تشخیص علت بیماری‌های مقعدی نظیر بواسیر، شقاق و فیستول مقعدی

کولونوسكوپی را چه كسی انجام ميدهد؟

این روش توسط متخصص باتجربه كه در اين كار تعليم ديده انجام می‌شود كه معمولا متخصص بيماری‌های روده و گوارشی، جراح كلوركتال يا جراح عمومی می‌باشد.

مراحل قبل و بعد از کولونوسکوپی

يک الی دو روز قبل از انجام آزمايش بيمار بايد روده را آماده كند و اينكار به کمک مايعات، دارو و يا تنقيه برای پاكسازی كامل روده از مدفوع صورت می‌گيرد. پاکسازی روده برای مشاهده‌ كامل جداره روده كاملا ضروري است. پزشک يک سری دستورالعمل جهت محدوديت هاي رژيم غذايی و دارو چند روز قبل از آزمایش تجويز می‌كند. مهم‌ترين بخش این آزمایش انجام كامل مراحلی است كه پزشک جهت پاكسازی توصيه می‌كند.

بيمار قبل از آزمايش يک سریقب آرام بخش وريدي دريافت ميكند تا طی مراحل احساس راحتي كند. لوله كولونوسكوپ از طريق مقعد داخل و به اولين بخش از روده بزرگ كه به انتهای روده كوچک متصل است مي‌رسد. در اينجا هرگونه پوليپ يا موارد غيرعادی برداشت يا جهت تجزيه و تحليل نمونه برداری می‌شوند.

برای این روش، روی یک میز دراز می‌کشید و پزشک یک کولونوسکوپ را از طریق مقعد و داخل راست روده و کولون شما وارد می‌کند. این اسکوپ برای دید بهتر روده بزرگ شما را با هوا باد می‌کند. دوربین یک تصویر ویدئویی را به مانیتور می فرستد و به پزشک اجازه می دهد روده بزرگ شما را بررسی کند.

کولونوسكوپی معمولا كمتر از يک ساعت طول می‌شكد و پس از آن بيمار كمی احساس درد و ناراحتی و گاز خواهد داشت كه با عبور آن سريعا رفع می‌شود. در اكثر مواقع بيمار به خاطر داروهای آرام بخش چيز خاصی از مراحل این آزمایش به ياد ندارد و بايد یک همراه داشته باشد تا دستورالعمل های مربوط به تخليه روده را درست انجام دهد.

بيمار می‌تواند درست پس از این آزمایش به رژيم غذايی عادی خود برگردد. به خاطر داروهای آرام بخش، قبل از انجام كار برای بيمار محدوديت‌هايی قائل می‌شود، مانند رانندگي و يا فعاليت شديد چون اين داروها براي مدت زمانی روی تمركز و تعادل اثر دارند. اكثر بيماران صبح روز بعد می‌توانند به فعاليت‌های روزمره خود ادامه دهند.

خطرات

این روش بسيار امن است و فقط در 1% از بيماران مشكل ساز می‌شود. خطرات احتمالی کولونوسکوپی شامل موارد زیر است:

• خون ریزی
• سوراخ شدن روده بزرگ
• واکنش به آرام بخش، از جمله مشکلات تنفسی یا قلبی
• درد شدید در شکم شما

اکثر موارد خونریزی در بیمارانی رخ می دهد که نمونه برداری از پولیپ انجام داده‌اند. پزشک می تواند خونریزی را که در طول کولونوسکوپی اتفاق می‌افتد بلافاصله درمان کند.

کولونوسكوپی چه مزيت‌هايی دارد؟

کولونوسكوپی آزمايشی است براي تشخيص سرطان كلوركتال و ميتوان طd آن پوليپ‌هايd كه احتمال تبديل به سرطان دارند را خارج كرد.

چه زمانی از نتایج کولونوسکوپی مطلع خواهم شد؟

معمولاً، پزشک شما پس از انجام عمل با شما صحبت می‌کند تا آنچه انجام شده را توضیح دهد. پزشک به شما خواهد گفت که آیا پولیپ داشته اید و آیا بافتی برداشته شده است یا خیر.

همچنین، معمولاً یک گزارش رسمی برای شما و ارائه دهنده مراقبت های اولیه در پرونده پزشکی الکترونیکی گذاشته می‌شود. تیم مراقبت های بهداشتی شما در صورت نیاز به پیگیری بر اساس نتایج کولونوسکوپی به شما اطلاع می دهد.