علت “خون در مدفوع” چیست؟ تشخیص و درمان مدفوع خونی

وجود خون در مدفوع می‌تواند سوال برانگیز، نگران کننده و شاید کمی ترسناک به نظر برسد. در حقیقت مدفوع خونی امری عادی و طبیعی نیست و نیاز به بررسی و انجام معاینات پزشکی دارد. روبرو شدن با چنین موضوعی حاکی از آن است که در قسمتی از دستگاه گوارش شما مشکلی به وجود آمده که موجب خونریزی داخلی شده است.

اگر خون از رکتوم یا پایین روده بزرگ بیاید، به رنگ قرمز روشن است و روی مدفوع را می‌پوشاند یا با آن مخلوط می‌شود . علت این عارضه ممکن است جدی نباشد، اما تعیین منبع خونریزی مهم است. دستگاه گوارش از دهان آغاز شده و به مقعد ختم می‌شود و شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و مقعد است. تمامی علل و منشا این عارضه، به مشکلات یکی از قسمت های دستگاه گوارش مربوط می‌باشد. مشاهده مدفوع خونی می‌تواند ناشی از ناحیه کوچکی مانند زخم روی دیواره مقعد یا از یک سطح بزرگ، مانند التهاب روده بزرگ باشد. گاهی اوقات خونریزی ممکن است مخفی یا پنهان باشد. خوشبختانه، آزمایش‌های ساده می‌توانند خون مخفی در مدفوع را تشخیص دهند. در این قسمت نگاهی کوتاه به نشانه‌ها، علل و روش‌های درمان مدفوع خونی خواهیم داشت:

علت خون در مدفوع چیست؟

اینکه چه دلایلی باعث می‌شود در مدفوع شما خون رسوخ کند نیازمند تشخیص پزشک و انجام معاینات پزشکی دقیق است و هیچگاه خودتان نمی‌توانید به منشا آن پی ببرید. خون در مدفوع بدون درد گاهی ناشی از یک بواسیر ساده است و گاهی هم ممکن است دستگاه گوارش شما میزبان بیماری‌های جدی تری مثل سرطان شده باشد. به طور کلی یکی از عوامل زیر منجر به بروز این عارضه می‌شود:

بواسیر یا هموروئید

بیماری هموروئید به معنی ایجاد تورم و التهاب در رگ‌های دیواره رکتوم و مقعد است که در پی فشار زیاد ایجاد می‌شود. مشاهده خون در مدفوع یا خونریزی یکی از اولین و شایع‌ترین نشانه های هموروئید است، اما با توجه به نوع بواسیر ممکن است بیمار علائمی مثل درد، خارش و سوزش را هم تجربه کند.

اگر می‌خواهید درمورد اینکه هموروئید چیست؟ چه علائمی ایجاد می‌کند و روش‌های درمان بواسیر با لیزر و جراحی اطلاعات بیشتری داشته باشید، به صفحه مربوطه مراجعه کنید.

شقاق مقعدی

شقاق یا زخم مقعدی از عارضه‌های دردناک ناحیه نشیمنگاه است و به ایجاد نوعی شکاف و ترک در دهانه یا داخل مقعد اطلاق می‌شود. یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد فیشر، یبوست است که باعث ایجاد فشار بیش از حد در مقعد و در نهایت ایجاد زخم و پارگی در این ناحیه می‌شود. بنابراین مشاهده خون روی مدفوع در پی ابتلا به شقاق مقعدی امری طبیعی است. البته این خونریزی با علائم دیگری مثل خارش، سوزش و درد هنگام دفع همراه است. درمان شقاق در مراحل اولیه در خانه و با دارو امکانپذیر است، اما درصورتیکه شقاق مزمن شود، باید از روش‌های جراحی و لیزر فیشر برای درمان این عارضه استفاده کرد.

مطلب مرتبط: شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی

فیستول چیست؟ به معنی ایجاد نوعی اتصال غیر عادی میان دو ارگان از بدن است که بیشتر در ناحیه مقعد ایجاد می شود. ایجاد یک تونل باریک میان دیواره مقعد و بخشی از روده به معنی ابتلا به فیستول مقعدی است. فیستول یک عارضه عفونی است و معمولا در پی ابتلا به آبسه مقعدی ایجاد می‌شود. تنها روش برای درمان فیستول و تخلیه عفونت این بیماری، جراحی و لیزر استو

سرطان روده بزرگ

سرطان مقعد یا سرطان روده بزرگ یکی دیگر از دلایل خونریزی و مشاهده خون در مدفوع است. در حقیقت تومورهایی که در روده و مقعد ایجاد می‌شوند، برای رشد به عروق خونی نیاز دارند. رگ های خونی در روده بزرگ آسیب پذیر هستند و می توانند پاره شوند و باعث خونریزی شوند. تنها 3.4 درصد از موارد خونریزی مقعدی به دلیل سرطان روده بزرگ اتفاق می‌افتد.

دیورتیکولیت

به التهاب کیسه‌ها و دیورتیکول‌های دیواره روده بزرگ گفته می‌شود که در نتیجه التهاب و عفونت این کیسه های داخل روده ایجاد می‌شود. بیماری دیورتیکولیت معمولا با درد، یبوست و خون در مدفوع همراه است.

زخم معده

مشاهده مدفوع تیره رنگ یا سیاه معمولا نشان دهنده خونریزی و زخم معده است. زخم معده معمولا به دلیل باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شود و عواملی مثل استرس می تواند آن را تشدید کند. سایر دلایلی که می‌توانند به خونریزی مقعدی و مشاهده خون در مدفوع منجر شوند:

• اسهال و استفراغ
• آنژیودیسپالزی
• بیماری کرون
• پرولاپس رکتوم
• داروهای ضدانعقاد خون
• پولیپ روده بزرگ و رکتوم
• کیست گانگلیون
• ضربه و شوک

علائم وجود خون در مدفوع

این عارضه  می‌تواند به اشکال و انواع مختلفی خود را نشان دهد. در حالت کلی اگر همراه با مدفوع شما خون روشن و تازه دفع شود یا مدفوع شما به خون روشن و لخته‌ی خون در مدفوع آغشته باشد نشان می‌دهد که خونریزی در مقعد یا قسمت‌های نزدیک به مقعد مانند راست روده رخ داده است.

ولی اگر رنگ خونی که در مدفوع شما وجود دارد تیره باشد و به شکل رگه های خونی سیاه مشاهده شود نشان دهنده ی این امر است که منشا خونریزی در نواحی فوقانی دستگاه گوارش مانند معده و روده کوچک می‌باشد و خون مدت زمان زیادی در روده‌های شما باقی مانده است تا همراه با مدفوع خارج شود.

انواع مدفوع خونی

• ملنا مدفوعی قیری شکل و بدبو با رنگ بسیار تیره است که نشان دهنده ی مشکل خونریزی در معده و روده ی کوچک است.
• هماتوشزی مدفوعی با خون روشن و به رنگ خرمایی است که منشا خونریزی آن از روده ی بزرگ و راست روده است.
• خون مخفی در مدفوع که فقط به وسیله ی بررسی های آزمایشگاهی می توان به وجود آن پی برد.

شما ممکن است همراه با خونریزی مقعدی و مشاهده مدفوع خونی با علائم و نشانه های زیر مواجه شوید:

• درد در ناحیه ی مقعد
• سوزش و خارش در ناحیه ی مقعد
• التهاب در ناحیه ی مقعد
• ابتلا به یبوست
• اسهال
• کاهش وزن
• استفراغ
• تهوع
• احساس ضعف و خستگی
• مشکلات تنفسی
• تپش قلب

تشخیص خون در مدفوع

مهم است که پزشک وضعیت خون در مدفوع را ارزیابی کند. هر جزئیاتی که می‌توانید در مورد خونریزی بدهید به پزشک کمک می کند تا محل خونریزی را پیدا کند. به عنوان مثال، مدفوع سیاه رنگ و قیری به احتمال زیاد یک زخم یا مشکل دیگری در قسمت فوقانی دستگاه گوارش است. خون قرمز روشن یا مدفوع قهوه ای رنگ معمولاً نشان دهنده مشکلی در قسمت تحتانی دستگاه گوارش مانند هموروئید یا دیورتیکولیت است.

علاوه بر مدفوع خونی، ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشید که می‌تواند نشان‌دهنده اتفاق جدی‌تری باشد. اگر مدفوع خونی دارید و احساس ضعف، سرگیجه یا سبکی سر می‌کنید، ممکن است یک حالت اورژانسی باشد. اگر همزمان خون در مدفوع و کاهش وزن دارید، این نشان دهنده یک بیماری است که نیاز به درمان دارد.

آزمایش‌های تشخیصی

آزمایش‌های متعددی وجود دارد که به پزشک متخصص اجازه می‌دهد داخل کولون، رکتوم، مقعد و هنچنین بخش فوقانی دستگاه گوارش را بررسی کند. این روش‌ها با استفاده از ابزارهای تخصصی به نام «اسکوپ» انجام می‌شوند. بطور کلی برای تشخیص خون در مدفوع از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

سیگموئیدوسکوپی: در طی سیگموئیدوسکوپی، پزشک می‌تواند رکتوم و بیشتر قسمت‌های تحتانی روده بزرگ را بررسی کند.

کولونوسکوپی: روشی است که در آن پزشک کل کولون و روده بزرگ را معاینه می‌کند.

آندوسکوپی فوقانی: یک لوله باریک با دوربین برای مشاهده داخل دستگاه گوارش فوقانی استفاده می‌شود.

کشت مدفوع: نمونه ای از مدفوع شما برای بررسی ناهنجاری و احتمال وجود خون گرفته و بررسی می‌شود.

آزمایش خون: نمونه‌ای از خون شما برای تعدادی از مشکلات احتمالی مختلف آزمایش می‌شود.

https://uihc.org/health-topics/stools-blood

در حالی که آزمایش‌های توصیه شده ممکن است برای افراد مختلف متفاوت باشد، نکته مهم مراجعه به یک پزشک متخصص برای تشخیص دقیق است. این تنها راهی است که می‌توانید مطمئن شوید که چه چیزی باعث خونریزی مقعدی شما شده است و مراقبت و درمان لازم را برای شما فراهم می‌کند.

درمان خون در مدفوع

برای درمان این مشکل باید سریعا به منشا و زمینه ی ایجاد آن پی برد تا بتوان درمانی مناسب و قطعی برای آن آغاز کرد. تمامی علت‌هایی که در بالا به آنها اشاره کردیم، روش‌های درمانی منحصر به فرد خود را دارند که با درمان آنها خون موجود در مدفوع هم از بین می رود.
به عبارت دیگر مدفوع خونی به تنهایی بیماری نیست بلکه نشانه و علامتی است ناشی از یک بیماری یا مشکل زمینه ای که با درمان آن خون موجود در مدفوع شما هم برطرف خواهد شد.

اگر علت خونی که در مدفوع شما وجود دارد ناشی از عواملی مثل بواسیر و شقاق باشد باید درمان آن را آغاز کنید. اگر علائم شما خفیف است از روش های زیر کمک بگیرید:

• نشستن در ظرف آب گرم به مدت 15 دقیقه
• استفاده از پماد آنتی هموروئید
• استفاده از کیسه و کمپرس آب سرد و یخ جهت تسکین درد و التهاب
• درمان یبوست
• مصرف میوه جات و سبزیجات

اگر علت خونی که در مدفوع شما وجود دارد ناشی از بیماری های روده ای مثل پولیپ روده و دیورتیکولیت است تنها راهی که به خونریزی و درمان شما کمک خواهد کرد انجام عمل جراحی و خارج کردن آنها از بدن است.

در برخی موارد هم پزشک با تزریق دارو به داخل رگ های خونی از طریق آنژیوگرافی یا سوزاندن رگها می تواند به درمان خون در مدفوع شما کمک کند.