مدفوع ماده ای خمیر شکل است که در روده و با باقی مانده مواد هضم شده در بدن تولید می شود. مدفوع در حالت عادی خمیری شکل و نیمه جامد بوده و از راه مقعد خارج می شود. توجه به تغییر رنگ مدفوع و سایر علائم ظاهری آن می‌تواند شما را از سلامت بدن و یا ابتلا به عارضه ای خاص آگاه نماید. ما در این مقاله به تشریح تغییراتی در مدفوع که از ابتلا به بیماری های مختلف هشدار می دهد، می پردازیم :
مدفوع نرمال چه ویژگی هایی دارد؟
در صورتی که مدفوع شما و یا کودکتان دارای ویژگی‌های زیر است؛ نیازی به نگرانی و بررسی های بیشتر نیست :
- رنگ مدفوع نرمال، نه تیره رنگ است و نه رنگی روشن دارد.
- غلظت مدفوع نرمال همانند غلظت خمیردندان در نظر گرفته می شود.
- طول مدفوع نرمال 10 الی 20 سانت است.
- مدفوع نرمال بدون فشار و به راحتی خارج میشود.
ما در ادامه به بررسی علت تغییر غلظت و تغییر رنگ مدفوع می پردازیم :
تغییر رنگ مدفوع
رنگ مدفوع از بیلی روبین نشات می گیرد. بیلی‌روبین ماده ای است که در کبد و از تخریب هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون تولید می شود. و از سلول های کبدی به صفرا ترشح می شود. بسته به میزان غلظت این ماده رنگ صفرا از سیاه به زرد کم رنگ تغییر پیدا می کند. در مرحله بعد صفرا ترشح شده در مجرای صفراوی به درون روده ها راه پیدا کرده و بسته به سرعت حرکت محتویات روده، صفرا دچار تغییر رنگ می شود و این عامل بر تغییر رنگ مدفوع تاثیر می گذارد. در این مورد دو حالت ایجاد می شود :
- حرکت محتویات روده با سرعت طبیعی، تغییر رنگ مدفوع به قهوه ای کمرنگ تا پررنگ
- حرکت محتویات روده با سرعت بالا، تغییر رنگ مدفوع به سبز به علت تغییرات شیمیایی بیلی روبین یا فقدان آنها ست که تغییر رنگ مهمی محسوب نمیشود. اما اگر مدفوع فاقد بیلی روبین باشد، رنگ مدفوع خاکستری رنگ شده و جریان صفرا به روده قطع شده است. علت این امر معمولاً وجود تومور در در مجرای صفرا یا پانکراس است.
تغییر رنگ مدفوع به این شرح است :
سیاه شدن مدفوع
تغییر رنگ مدفوع به سیاه به علت نفوذ خون درون آن است. در صورتی که میزان خونریزی زیاد بوده و حجم هموگلوبین در روده‌ها زیاد شود، رنگ مدفوع به رنگ سیاه تغییر پیدا می کند. همچنین در صورتی که این خونریزی از قسمت بالای دستگاه گوارش باشد به علت اینکه خون زمان زیادی را دستگاه گوارش باقی مانده می تواند تیره شده و مدفوع را سیاه رنگ نماید.
این نوع مدفوع معمولاً به شدت چسبناک بوده و بوی بسیار بدی نیز می دهد. زخم دئودنوم، خونریزی داخلی در بخش بالایی دستگاه گوارش می تواند عامل سیاه رنگ شدن مدفوع باشد، البته ممکن است مدفوع به علت مصرف آهن یا داروهای حاوی بیسموت و یا خوراکی هایی مثل زیتون، شیرین بیان، تمشک آبی و الکل سیاه رنگ شود.
قرمز شدن مدفوع
علت تغییر رنگ مدفوع به قرمز، خونریزی است. اما نشان می دهد خونریزی از قسمت انتهایی دستگاه گوارش بوده و چون خون مقدار زمان کمتری را دستگاه گوارش بوده تغییر رنگ چندانی نداشته است.
تغییر رنگ مدفوع به قرمز روشن ناشی از مشکلات بواسیر، اختلالات دستگاه گوارش، سرطان روده بزرگ است و تغییر رنگ مدفوع به قرمز تیره ناشی از خونریزی داخلی بخش پایینی دستگاه گوارش، بواسیر داخلی، شقاق مقعد، پولیپ روده بزرگ، دیورتیکولیت یا سرطان روده بزرگ است.
زرد شدن مدفوع
علت تغییر رنگ مدفوع به زرد بیمار شدن لوزالمعده (پانکراس) است. در حالت عادی آنزیم هایی از لوزالمعده ترشح میشود که به هضم چربی، پروتئین و کربوهیدرات کمک می کند. در صورتی که این آنزیم ها وجود نداشته باشند، فرآیند هضم به طور کامل صورت نگرفته و چربی ها هضم نمی شوند. در نتیجه مدفوع زرد رنگ و بد بو می شود.
یکی از علت های عدم ترشح آنزیم از لوزالمعده، مسدود شدن مجرای لوزالمعده توسط تومورها است. همچنین ابتلا به پانکراتیت مزمن در اثر زیاده روی در مصرف الکل از دیگر علت هایی است که تولید آنزیم را با اختلال مواجه می کند.
کم رنگ شدن مدفوع
مصرف مداوم برنج و غذاهای کم رنگ شایع ترین علت کم رنگ شدن رنگ مدفوع است. ولی در صورتی که این مشکل تا چند روز ادامه پیدا کند، احتمالاً مشکل از جای دیگری است.
در حالت عادی ترشح صفرا از کبد موجب تیره شدن رنگ مدفوع می شود، اگر رنگ مدفوع کم رنگ است، یعنی صفرا به میزان کافی از کبد ترشح نمی شود. بیماری های مربوط به کبد نظیر التهاب همراه با درد زیاد، موجب تغییر رنگ مدفوع نیز می شوند. به علاوه این مشکل با اختلال در عملکرد لوزالمعده نیز بی ارتباط نیست.
غلظت مدفوع
همان طور که ذکر کردیم مدفوع نرمال باید غلظتی شبیه به خمیر دندان داشته و به راحتی از مقعد خارج شود. در صورتی که غلظت مدفوع تغییر یابد، می توان نتیجه گرفت اختلالی در بدن ایجاد شده است. مشکلات مربوط به غلظت مدفوع به این شرح است:
مدفوع خشک
مدت زمان حدودی برای مصرف غذا تا خروج آن از دستگاه گوارش 40 الی 45 دقیقه تعیین شده است. در صورتی که مواد بیش از این مقدار در روده بماند، آب آن ها باز جذب شده و مدفوع خشک می شود.
علت مدفوع خشک ممکن است مصرف زیاد لبنیات، عدم مصرف کافی آب، مصرف برخی داروها مثل فشارخون، آنتی هیستامین و داروهای ضد افسردگی باشد.
مدفوع تکه تکه
در صورتی که عبور مدفوع از دستگاه گوارش مدت زمان زیادی طول بکشد، مدفوع تکه تکه می شود. کمبود فیبر در رژیم غذایی می تواند باعث بروز این مشکل شود. رژیم غذایی سرشار از پروتئین با کربوهیدرات کم می تواند باعث بروز این مشکل شود.
مدفوع آبکی
به طور متوسط بدن انسان در طول یک روز در حدود 8 لیتر آب از معده، غدد بزاقی و پانکراس تولید می کند. در حالت طبیعی مقدار زیادی از این مایعات جذب شده و مدفوع حالت نرمال دارد. اما در صورتی که مواد غذایی به سرعت از روده عبور کنند فرصتی برای جذب آنها نبوده در نتیجه مدفوع آبکی خواهد شد.
عبور سریع مواد غذایی می تواند ناشی از افزایش قابل توجه مصرف فیبر و یا عفونت ها باکتریایی و ویروسی باشد. زیرا در اثر ابتلا به عفونت بدن شروع به تولید سم نموده و در نتیجه مقدار زیادی آب آزاد می کند.
مدفوع باریک
باریک شدن مدفوع احتمالاً نشانه ای از بروز سرطان روده و یا وجود پولیپ است. وجود هرگونه توده در مسیر عبور مدفوع باعث ایجاد انسداد شده و مدفوع را باریک می کند.
مدفوع شناور و بدبو
در صورتی که بدن در جذب چربی ها دچار مشکل باشد، چربی در مدفوع ظاهر شده و موجب می شود، مدفوع زرد رنگ، چرب و متعفن به نظر برسد. بیماری های گوارشی عامل این مشکل هستند.
پذیرش: از شنبه تا چهارشنبه فقط با تعیین وقت قبلی
لطفا از طریق تلفن یا فرم تعیین وقت اینترنتی نسبت به گرفتن وقت اقدام نمائید.
با تشکر.
پاسخگویی همه روزه از ساعت ۹ تا ۲۲ حتی روزهای تعطیل
