علائم میکروب معده (هلیکوباکتر) چیست، چگونه درمان می‌شود؟

میکروب معده یا هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که وارد بدن انسان شده و در معده و دستگاه گوارش باقی می‌ماند. با گذشت چندین سال، این میکروب ها باعث ایجاد زخم در معده یا قسمت بالایی روده کوچک می‌شوند و در نهایت ممکن است سرطان روده و معده را ایجاد کنند.

آمار این عارضه در مناطقی که به آب سالم دسترسی ندارند، بالاتر است. همچنین خطر بروز آن در میان کودکان بیشتر از بزرگسالان است. بیش از 70 درصد مردم جهان این میکروب را در بدنشان دارند اما بسیاری از آنها به زخم معده یا مشکلاتی شبیه به این دچار نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید: علت یبوست چیست؟ علائم، عوارض و درمان یبوست مزمن

با تغییر در عادات تغذیه ای و رعایت بهداشت می‌توان از ورود این میکروب به معده و روده پیشگیری کرد. به علاوه در حال حاضر داروهایی وجود دارند که به از بین بردن این میکروب ها و بهبود خونریزی و درد این عارضه کمک می‌کنند. در ادامه به بررسی بیشتر میکروب معده و روده می‌پردازیم:

میکروب معده چگونه عمل می‌کند؟

معده دارای یک غشای داخلی است که در برابر اسیدی که برای هضم غذا ترشح می‌شود، از آن محافظت می‌کند. وقتی هلیکوباکتر پیلوری وارد معده می شود، به مرور زمان غشای داخلی را تخریب می کند و اسید معده به دیواره آن آسیب رسانده و باعث ایجاد زخم می‌شود.

بیشتر بخوانید: علت وجود خون در مدفوع چیست؟

البته ممکن است زخم معده ناشی از عوامل دیگری مثل استفاده بیش از حد از الکل، عوامل عصبی و شیمیایی (مثل استفاده طولانی از برخی داروها) ایجاد شود.

علائم میکروب معده (هلیکوباکتر پیلوری)

همانطور که در بالا اشاره شد، بیشتر افراد در دوران کودکی به این میکروب مبتلا می‌شوند. ممکن است بعد از سال ها نشانه های وجود این میکروب آشکار شود. حتی بسیاری از افرادی که این میکروب را در معده خود دارند دچار زخم یا مشکلاتی از این دست نمی‌شوند. سوالی که برای پزشکان ایجاد می‌شود این است که چرا برخی افراد به این زخم مبتلا می‌شوند؟

شایع ترین نشانه های میکروب معده یا هلیکوباکتر شامل:

• معده درد
• سوزش و زخم معده
• نفخ شکم
• حالت تهوع
• بی اشتهایی
• آروغ زدن زیاد
• کاهش وزن
• استفراغ

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

هر یک از علائم بالا را به مدت طولانی احساس کردید، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید تا مشکلتان تشخیص داده شود. اگر با موارد زیر روبرو شدید باید بصورت اورژانسی نزد پزشک بروید:

• مشاهده خون در مدفوع
• استفراغ خونی
• مشکل در بلع
• درد شدید و مداوم شکم
• اسهال خونی

تشخیص

برای شروع، پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی، علائم و داروهای مصرفی سؤال می کند. سپس معاینه جسمی انجام میشود و شکم از نظر تورم، حساسیت و درد مورد بررسی قرار می گیرد. سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام شود، به این شرح است:

• آزمایش خون و مدفوع : این آزمایش می‌تواند به یافتن عفونت روده یا همان میکروب روده کمک کند.
• تست تنفس اوره : برای این آزمایش بیمار مایع مخصوصی به نام اوره را می‌نوشد. سپس در کیسه ای مخصوص تنفس می کند. این کیسه برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده میشود. در صورتی که بیمار مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری باشد، باکتری ها اوره موجود در بدن شما را به دی اکسید کربن تبدیل می‌کنند.
• آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش : برای این آزمایش از لوله ای با دوربین کوچک به نام آندوسکوپ استفاده میشود. این لوله تا پایین گلو و معده و قسمت فوقانی روده کوچک شما را بررسی می کند. می توان از آندوسکوپی برای دریافت نمونه نیز استفاده نمود.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) : این روش پرتونگاری قدرتمندی است که تصاویر واضحی را از قسمت داخلی بدن شما در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

درمان میکروب معده

بهترین راه از بین بردن میکروب روده، مصرف دارو است. برخی از نمونه های داروی میکروب روده عبارتند از:

• آنتی بیوتیک ها : این دسته از داروها برای از بین بردن باکتری های موجود در بدن موثر هستند، مثل آموکسی سیلین، کلاریترومایسین (با اکسین) ، مترونیدازول (پرژیلیل)، تتراسایکلین (دومایسین) یا تینیدازول (Tindamax) نمونه هایی از آنتی بیوتیک های موثر هستند.
• داروهایی که میزان اسید موجود در معده شما را کاهش می دهند : مثل امپرازول ( نکسیوم )، لانسوپرازول (پریواسید)، امپرازول (Prilosec)، پنتوپرازول (پروتونیکس) از مهمترین این داروها هستند.
• سوسمالیسیل بیسموت : مصرف این دارو به همراه آنتی بیوتیک ها به از بین بردن میکروب روده کمک می کند.
• داروهایی که هیستامین شیمیایی را مسدود می کنند، باعث می شوند معده اسید بیشتری تولید کند. سایمتیدین (تاگامت)، فاموتیدین (Fluxid، پپسید)، نیزاتیدین (اکسید)، و یا رانیتیدین (زانتاک). از این دست داروها به شمار می‌رود.

دوره مصرف این داروها در حدود 2 هفته است اما بهتر است در رابطه با دوره مصرف و نیز میزان داروی دریافتی با پزشک خود مشورت نمایید. اگر به روش صحیح از آنتی بیوتیک ها استفاده نکنید، باکتری های بدن مقاوم تر شده و عفونت ایجاد شده به سختی برطرف می‌شود. معمولاً حدود 1-2 هفته پس از اتمام درمان، پزشک مجدداً آزمایش نفس یا مدفوع را تکرار می‌کند تا در مورد از بین رفتن عفونت مطمئن شود.