علائم سرطان مقعد و چگونگی تشخیص و درمان این سرطان

تعريف سرطان مقعد

سرطان مقعد رشد غيرعادی سلول های اطراف مقعد يا كانال آن است. سرطانی كه در اين محل رخ می‌دهد از معمول ترين انواع بوده و مربوط ميشود به نوعی عفونت ويروسي كه اين خود مي‌تواند منجر به سرطان‌های ديگر شود. سرطان مقعد معمولا با پرتو و شيمی درمانی رفع ميشود ولی برای سرطان های كوچك در مراحل اوليه يا زمانيكه درمان هاي ديگر ناموفق باشند از جراحی استفاده مي‌شود. طی درمان اين سرطان، بررسی گسترش و پيگيري های دقيق ضروری است.

خواننده پس از مطالعه اين مقاله اطلاعات زير را بدست خواهد آورد :

  • تعريف سرطان مقعد و محل رشد آن
  • فراوانی اين بيماری در امريكا و عوامل خطر
  • پيشگيری از ابتلا به سرطان مقعد
  • علائم مربوط به اين سرطان
  • نحوه ی تشخيص و تعيين مراحل درمان

تعریف سرطان مقعد

سرطان متشكل است از یك سری سلول سالم بدن كه كنترل رشد خود را از دست می دهند و با رشد تومور ، یا بافت های اطراف خود را دربرمیگیرد (حمله مجاورتی) و یا به محل های دیگر گسترش و در آنجا رشد می‌كند، كه به این نوع سرطان ، متاستاز میگویند.

كانال مقعد راه عبور كوتاهی است كه مدفوع طی اجابت از طریق آن از بدن خارج میشود.

سرطان مقعد

سرطان مقعد ناشی است از سلول های اطراف مقعد و دهانه ی مقعد و یا درون كانال. سرطان مقعد غالبا از نوع سرطان سلولی فلسی (كه شامل سرطان هایی است به نام basaloid, epidermoid, cloacogenic, or mucoepidermoid  كه همگی به یك روش درمان میشوند) میباشد. سرطان های نادر دیگری هم در كانال مقعد رخ میدهند مثل دو نوع : تومور استرومال دستگاه گوارش (GIST) و ملانوم) كه هر یك جداگانه نیاز به مشورت و درمان مناسب دارند. ضمنا تومور میتواند بر پوست در حدود 5 سانتیمتری بیرون مقعد ایجاد شود ، به نام سرطان پری آنال كه درمان آن مشابه درمان سرطان پوست می باشد.

سلول هایی كه سرطانی یا بدخیم شد ه اند ولی هنوز به بافت های عمیق تر هجوم نبرده اند به HGAIN یا “نئوپلازی داخل اپیتلیالی درجه بالا” معروف است. هرچند این وضعیت میتواند نشان دهنده پیشروی بیماری باشد ولی به عنوان سرطان مقعد تلقی نمی‌شود و درمان آن متفاوت است. تشخیص این تفاوت با پزشك معالج یا جراح روده بزرگ و ركنوم می باشد. دلیل اصلی اینكه چرا این سلول ها به تومور تبدیل میشوند هنوز نامعلوم است ولی فرض بر اینست كه سیستم ضعیف ایمنی بدن بیمار باعث آن میشود.

عوامل خطر برای سرطان مقعد

عامل خطر به آن چیزی گفته میشود كه احتمال ابتلا به بیماری را افزایش میدهد. سرطان مقعد معمولا با یكی از معمول ترین بیماری های مقاربتی یعنی عفونت ویروس پاپیلومای (HPV) در ارتباط است. HPV انواع مختلفی دارد و یك سری از آنها كه در نهایت منجر به سرطان میشود بدون هیچ نشانه و علائمی ظاهری مثل عفونت یا زگیل، بافت های درون یا اطراف مقعد را در برمی‌گیرد.

عفونت HPV ضمنا با خطر ابتلا به سرطان رحم و آلت تناسلی زنان و مردان در ارتباط است. سلول های سرطانی فلسی مخصوصا سرطان رحم و آلت تناسلی ، شخص را در معرض خطر سرطان مقعد قرار میدهد .

جالب توجه است بیماران مبتلا به سرطان مقعد در معرض خطر سرطان روده بزرگ و ركتوم یا دیگر اعضای گوارشی قرار نمی‌گیرند . باید خاطر نشان كرد تمام سرطان های مقعد با عفونت HPV در ارتباط نیستند و بعضی ها بدون دلیل واضحی بوجود می‌آیند.

عوامل خطر سرطان مقعد به شرح زیر میباشند :

  • سن ؛ هرچند این بیماری در اكثر موارد برای اشخاص بالای 55 سال پیش می آید ولی بیش از یك سوم موردها برای زیر این سن میباشد . تشخیص سرطان مقعد در آمریكا بین سال های 2004 و 2008 به سن و تعداد بدین شرح است: 0% زیر 20 سال سن ، 1.1% بین 20 و 34 ، 9.4% بین 35 و 44 ؛ 24.7% بین 45 و 54 ؛ 25% بین 55 و 64 ، 18% بین 65 و 74 ، 15.2% بین 75 و 84 و 6.6% بالای 85 سال. همانطور كه در بالا ذكر شد سرطان مقعد در جوانان احتمالا بخاطر ویروس HIV در بعضی مناطق جهان رو به افزایش است.
  • رابطه جنسی مقعدی، هر دو مردان و زنان در خطر می باشند
  • بیماری های مقاربتی، بیمارانی كه چندین شریك جنسی دارند بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به عفونت هایی از قبیل HPV و HIV دارند لذا میزان ریسك در این اشخاص بیشتر است.
  • سیگار ، مواد مضر شیمیایی در سیگار احتمال سرطان و سرطان مقعد را افزایش می دهد.
  • ضعف سیستم ایمنی، اشخاصی كه سیستم ایمنی بدنشان تضعیف شده مثلا بدلیل پیوند عضو یا عفونت HIV در خطر زیاد میباشند.
  • التهاب های مزمن، احتمال بروز سرطان در ناحیه ملتهب برای كسانیكه فیستول یا زخم باز مقعد به مدت طولانی دارند زیاد است.
  • پرتو لگن، كسانیكه بخاطر سرطان ركتوم ، پروستات ، مثانه یا رحم تحت درمان پرتو قرار گرفته اند.

پیشگیری از سرطان مقعد

تعداد كمی از سرطان ها كاملا قابل پیشگیری هستند ولی در نظر گرفتن عوامل ذكر شده در بالا و همچنین انجام چك آپ روتین میتواند احتمال سرطان مقعد را كاهش دهد. ترك سیگار خطر ابتلا به سرطان های بسیاری و همچنین سرطان مقعد را كم میكند. پرهیز از رابطه جنسی مقعدی می‌تواند ابتلا به عفونت های HPV و HIV را كاهش و استفاده از كاندوم احتمال بروز عفونت HPV را به حداقل برساند. كاندوم نمیتواند كاملا از انتقال عفونت HPV جلوگیری كند چون این عفونت از پوست منتقل میشود و میتواند در نواحی دیگر بدن قرار گرفته باشد.

یك سری واكسن كه در اول به صورت آزمایشی در مقابل عفونت HPV مربوط به سرطان رحم بكار گرفته شده خطر ابتلا به HGAIN و سرطان مقعد را نیز كم میكند ، مخصوصا آنهایی كه طبق لیست بالا در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این واكسن ها برای آن دسته افرادی كه هنوز به HPV مبتلا نشده اند و یا رابطه ی جنسی برقرار نكرده اند تاثیر بیشتری دارد. بهترین نوع واكسن HPV و اینكه برای چه اشخاصی لازم و به چه مقدار جای بحث دارد.

اشخاصی كه طبق عوامل ذكر شده در بالا در خطر سرطان مقعد می باشند می بایست طبق دستور پزشك یك سری آزمایش انجام دهند كه شامل سیتولوژی (بررسی سلول های مقعد با نمونه برداری بافت ها و بررسی با میكروسكوپ) كه ضمنا به آزمایش پاپ (PAP) معروف است (مشابه آزمایش سرطان رحم) و یا بررسی با دروبین ریز چراغ دار با بزرگنمایی بالا ( آنوسكوپی وضوح بالا یا HRA) ، این آزمایشات میتوانند هم در كلینیك و هم در اتاق عمل انجام شوند.

تشخیص و درمان زودهنگام ضایعات سرطانی در مقعد میتواند از گسترش تومور جلوگیری كند. میزان موفقیت این آزمایشات و یا درمان های بعدی در پیشگیری از سرطان و نجات بیمار كاملا مشخص نیست ولی با این حال به اندازه آزمایشات مشابه مانند تست سرطان رحم با تست پاپ اهمیت دارند. هنوز مشخص نیست هر چند وقت یكبار باید تست PAP یا HRA برای شناسایی و پیشگیری موفقیت آمیز انجام داد.

اگر در مقعد مواردی مشكوك به سرطان كشف شود ، چندین روش برای جلوگیری از گسترش آن و تبدیل به تومور وجود دارد. البته تمام این موارد مشكوك لزوما به سرطان مقعد ختم نمیشوند (میزان گسترش HGAIN حدود 10% در افراد با سیستم ایمنی عادی است ولی در مورد افراد مبتلا به HIV بیش از 50% می باشد). روش های درمان شامل برش بافت های غیرعادی ، استفاده از الكتروكوتر (بكارگیری برق متمركز) ، لیزر و مادون قرمز ، فوتوتراپی ، پرتو درمانی ، شیمی درمانی (5-fluorouracil or 5-FU) و دارو (مثلا Imiquimod) می باشند.

هیچ یك از این درمان ها 100% جواب نمیدهند و ضمنا مطالعات گسترده ای روی آنها انجام نشده است ، همه آنها عوارض جانبی مربوط به خود و نیاز به پیگیری مداوم و بلند مدت دارند. باید یادآور شد این گونه درمان ها ، درخصوص تشخیص تغییرات مشكوك و یا HGAIN از آنچه برای سرطان مقعد طبق شرح زیر موجود است تفاوت دارد.

علائم سرطان مقعد

هرچند حدود 20% از بیماران مبتلا به سرطان مقعد شاید هیچ علائمی نشان ندهند ولی خیلی از آنها را میتوان در مراحل اولیه شناسایی كرد چون در مناطقی از سیستم گوارشی قراردارند كه برای پزشك آسان و قابل روئیت است . متاسفانه بعضی مواقع، علائم زمانی خودشان را نشان می‌دهند كه تومور گسترش و رشد كرده است، بنابراین آشنایی با علائم مربوط به سرطان مقعد مهم است تا بدون تاخیر و سریع شناسایی شود. سرطان مقعد معمولا علائمی از این قبیل دارد:

  • خونریزی از مقعد یا ركتوم
  • احساس توده یا غده در دهانه مقعد
  • درد مداوم یا تكراری در ناحیه مقعد
  • خارش مداوم یا تكراری
  • تغییر وضعیت اجابت (كمتر یا بیشتر شدن دفعات) یا افزایش فشار هنگام اجابت
  • باریك شدن مدفوع
  • خارج شدن چرك از مقعد
  • تورم غدد لنفاوی

البته بیماری های غیر جدی دیگری مانند بواسیر هم علائم مشابه ای طبق بالا دارند ولی هرگز اینگونه فرض نكنید. بیش از 50% از سرطان های مقعد علائم با تاخیر دارند و یا به اشتباه با بیماری های دیگر تشخیص داده میشوند. اگر هر یك از علائم بالا در شما مشهود است به پزشك یا جراح روده مراجعه كنید.

تشخیص سرطان مقعد

سرطان مقعد معمولا با انجام آزمایش كانال مقعد بخاطر علائم ذكر شده و همچنین چك آپ های روتین سالیانه ، آزمایش پروستات ، تست رحم ، تست مدفوع برای خون یا آزمایش با دوربین ریز از روده معروف به كولونوسكوپی و یا دیگر موارد مانند جراحی بواسیر شناسایی میشود. در حال حاضر برای تشخیص سرطان مقعد هیچ آزمایش خونی وجود ندارد.

تشخیص سرطان مقعد

شناسایی بصری موارد غیرعادی توسط آنوسكوپی و یا آزمایش كانال مقعد توسط دوربین زیر چراغ دار انجام میشود. ، نمونه برداری ، پس از تایید نواحی غیرعادی و جهت تشخیص دقیق انجام می شود. نمونه برداری میتواند در كلینیك با بی حس كننده و یا در اتاق عمل با بیهوشی انجام شود. درصورت تایید سرطان مقعد باید آزمایشات بیشتری جهت تعیین گسترش آن انجام شود. این تست ها كمك میكنند تا تومور مرحله بندی و درمان مناسب تجویز شود.

مراحل سرطان مقعد

مراحل سرطان دو چیز را معین میكند :

  • رشد : اندازه تومور و اینكه به مناطق مهم دیگر رشد كرده باشد
  • وسعت : (متاستاز) گسترش به غدد لنفاوی یا اعضای مهم بدن

پزشك پس از تایید سرطان چندین آزمایش جهت مرحله بندی انجام میدهد و طی آن مشخص می‌شود آیا بیمار میتواند از سرطان نجات یابد یا خیر و همچنین چه درمان هایی لازم است. زمانیكه تومور پخش میشود، تمایل به رخنه به غدد لنفاوی در شكم یا دیگر ارگان ها مانند كبد، ریه و استخوان دارد. در 15 الی 30 درصد از بیمارانی كه به سرطان مقعد مبتلا می شوند تومور به غدد لنفاوی و در 10 الی 17 درصد از آنها به ارگان های دیگر گسترش می یابد.

مراحل سرطان مقعد

سرطان در وحله ی اول با معاینه بدنی تعیین مرحله میشود و و با آزمایش كانال مقعد ، اندازه ی تومور و محل رشد آن بررسی میگردد. ضمنا برای غدد لنفاوی غیرعادی در كشاله ران یا دیگر مناطق بدن چك میشود و شاید از سوزن كوچكی به نام FNA برای نمونه برداری استفاده میشود. برای تمام زنان مبتلا به سرطان مقعد باید معاینه و تست لگن بخاطر ارتباط ان با سرطان رحم و آلت تناسلی انجام شود. كولونوسكوپی برای تمام سرطان های مقعدی براساس سن و عوامل خطر ذكر شده توصیه می شود.

آزمایشات دیگر شامل: تست سونوگرافی endoanal یا endorectal یا MRI جهت بررسی اندازه تومور و رشد آن به اندام های دیگر و اینكه غدد اطراف به چه بزرگی شده اند است. برای گسترش سرطان به دیگر مناطق بدن از اشعه ایكس و سیتی اسكن لگن، شكم و سینه استفاده میشود. درنهایت بعضی بیماران تحت اسكن PET برای گسترش تومور در بدن مخصوصا برای مناطقی كه در سیتی اسكن مشخص نشده است قرار میگیرند.

درمان سرطان مقعد

اكثر سرطان های مقعد با درمان رفع می شوند، چند نوع درمان به شرح زیر میباشند:

  • جراحی : برای برداشتن تومور از جراحی استفاده میشود. اغلب اوقات تومورهای كوچك یا تازه بدون نیاز به درمان های بعدی با حداقل آسیب به عضلات اسفنكتر كه مدفوع را كنترل میكند توسط جراحی برداشته میشوند. بعضی اوقات جراحی پیچیده تری برای جدا كردن تومور لازم است كه طی آن مقعد و ركتوم و عضله ی كنترل اجابت برداشته و یك كولوستومی دائمی ایجاد میشود (روده از شكم بیرون آورده و كیسه ای برای جمع آوری مدفوع به آن متصل میگردد).
درمان سرطان

در این حالت بخشی از روده ی سرطانی در نزدیكی بافت سالم بریده و منفذی ایجاد و كیسه به آن متصل میگردد.

درمان سرطان

به این نوع جراحی APR میگویند (abdominoperineal resection ) و تا سال 1970 (كه شیمی درمانی و پرتو درمانی موفقیت آمیز شد) معمول ترین نوع درمان به حساب می آمد . این نوع جراحی هنوز كاربرد دارد اگر درمان های دیگر جواب ندهد و سرطان پس از گذشت شش ماه از دوره ی درمان هنوز برطرف نشده باشد یا پس از درمان موفق طی شش ماه دوباره برگردد و یا نتوان برای بیمار نوع درمان دیگری قرارداد . تمام جراحی ها میتوانند پیچیدگی مختص خود را داشته باشند مخصوصا مشكل التیام زخم ، برش و عفونت كه برای بیش از 80% بیماران رخ میدهد. در مورد كولوستومی ، هرچند كیفیت و سبك زندگی تحت تاثیر قرار میگیرد ولی بسیاری از بیماران یك زندگی عادی و فعال خواهند داشت و می توانند با داشتن كولوستومی مشغول بكار باشند.

  • پرتو درمانی : در این روش از پرتوی ایكس با دوز بالا برای نابود كردن سلول های تومور استفاده میشود. تومور در مقابل پرتو بسیار حساس است ، بدین معنی كه به خوبی به این نوع درمان پاسخ میدهد (مخصوصا اگر در كنار آن شیمی درمانی استفاده شود). تومور معمولا با نواحی كشاله ران تحت پرتو قرار میگیرد تا هرگونه سلول سرطانی كه به غدد لنفاوی پخش شده هم درمان گردد. در بیش از 40 الی 60 درصد از بیمارن عوارض جانبی رخ میدهد كه شامل آسیب دیدین پوست ، باریك شدن كانال مقعد ، زخم مقعد و ركتوم ، اسهال ، احساس اجابت یا حتی عدم كنترل مدفوع ، التهاب روده و انسداد روده كوچك ناشی از پرتو افشانی میباشد. درضمن امكان بروز سرطان های جانبی وجود دارد ولی میزان خطر آن نامعلوم است. عوارض پرتو درمانی میتواند كوتاه مدت یا بلند مدت باشد. پرتو درمانی جدید مثل IMRT (intensity-modulated radiation therapy) عوارض جانبی كمتری دارند.
  • شیمی درمانی : دارو برای كشتن سلول های سرطانی مستقیما به رگ تزریق میشود. مزیت این نوع درمان در مقایسه با پرتو درمانی عدم نیاز به جراحی است. داروهای شامل

5-fluorouracil or 5-FU, mitomycin C, cisplatin می باشد. این داروها عوارضی مانند سرگیجی ، استفراغ ، اسهال ، ریزش مو ، تنزیل مغز استخوان و كاهش تولید سلول ایمنی خون ، التهاب ریه و عملكرد نامناسب عصبی دست و پا دارند. هرچند نادر (كمتر از 5% خطر) ولی مصرف این داروها میتواند منجر به مرگ شود البته فقط برای بیمارانی كه قبل از درمان مشكلات سلامتی دیگری داشته باشند.[/vc_column_text][vc_empty_space height=”32px”][vc_column_text]امروزه “درمان تركیبی” شامل پرتو و شیمی درمانی برای اكثر سرطانهای مقعدی استاندارد شده است. هرچند “درمان تركیبی” خطر و عوارض بیشتری دارد ولی بالاترین میزان نجات بیمار در بلند مدت (70 تا 90 درصد بیماران زنده می مانند و با گذشت 5 سال از شروع درمان كاملا عاری از سرطان می شوند) را نشان داده است. اگر سرطان برگردد یا باقی بماند ، جراحی APR هنوز روش بسیار مناسبی است ، ولی میزان موفقیت آنچنان بالا نیست ، طبق مطالعات انجام شده 24 الی 69 درصد از بیمارانی كه از شیمی درمانی و پرتو درمانی سود نبرده اند ، پس از گذشت 5 سال از جراحی هنوز زنده و عاری از سرطان میباشند. البته اكثر بیماران با سرطان مقعد نیاز به كولوستومی دائمی ندارند.

گزینه دیگر برای سرطان مقعد این است كه هیچ درمانی انجام نشود. در این صورت تومور به رشد خود ادامه داده و گسترش می یابد. اگر تومور وسیع شود میتواند روده را مسدود كند ، بین مقعد و دیگر اندام ها فیستول (اتصال غیرعادی) ایجاد كند (مثلا واژن یا شكم) ، درد بخاطر رشد به درون عصب یا دیگر ارگان ها ایجاد كند ، خون ریزی ، انسداد روده یا علائمی دیگر بوجود آورد. زمانیكه تومور گسترش یابد ، بیمار معمولا بدون درمان بیش از 1 الی 2 سال عمر نمیكند . داروهای مسكن ، عمل جراحی تسكینی و مراقبت های حمایتی میتوانند تاثیرات پیشرفته ی سرطان مقعد را برای بیمار آسوده تر كنند.

پیگيری پس از درمان

پی گیری جهت بررسی نتیجه ی درمان و احتمال بازگشت بیماری بسیار مهم است. اكثر سرطان های مقعدی با “درمان تركیبی” یا جراحی طبق گفته های بالا رفع میشوند . به علاوه در صورت بازگشت بیماری البته اگر در مراحل اولیه شناسایی شود ، میتوان با موفقیت آن را توسط جراحی درمان كرد ، بنابراین به بیماران توصیه میشود هرگونه علائم مشكوك را سریعا به پزشك خود اطلاع دهند. روش پیگیری شامل آزمایش دقیق مقعد طی تست با انگشت و در صورت لزوم توسط آنوسكوپی و معاینه ی بدنی در فواصل منظم می باشد.  این آزمایشات برای 3 الی 6 ماه بمدت 2 سال پس از تشخیص اولیه و سپس 6 الی 12 ماه بمدت 5 سال و بعد از آن هر سال یك بار توصیه میگردد. ضمنا بررسی های بیشتر از قبیل سونوگرافی ، سیتی اسكن ، MRI ، عكس از سینه و اسكن PET مخصوصا اگر احتمال بازگشت بیماری باشد توصیه میگردد.

نتیجه گیری

سرطان مقعد ، تومور غیرعادیی است كه بر پوست یا در كانال مقعد تشكیل میشود. همانطور كه برای تمام سرطان ها صدق میكند ، شناسایی زود هنگام و درمان مناسب میزان نجات بیمار را به حداكثر می رسناد. اكثر تومورها با تركیب دو نوع شیمی درمانی و پرتو درمانی به خوبی رفع میشوند. اگر درمان پاسخ ندهد و سرطان برگردد میتوان با جراحی آن را برطرف كرد. توصیه میشود در صورت بروز هرگونه علادم مربوطه سریعا جهت انجام آزمایشات به پزشك یا جراح روده مراجعه شود.

سئوالاتی كه درصورت تایید سرطان مقعد باید از پزشك بپرسید:

  • آیا نمونه برداری سرطان را تایید كرده است؟
  • عوامل خطری كه منجر به سرطان شده است چیست؟
  • چه مراحلی برای رفع سرطان نیاز است؟
  • آیا به كولونسكوپی نیاز دارم؟
  • آیا به تست رحم نیاز دارم؟
  • چه نوع درمانی نیاز دارم؟
  • آیا به جراحی یا كولوستومی نیاز دارم؟
  • درمورد بهبود كلی و مدت زمان بستری در بیمارستان چه انتظاری باید داشته باشم؟
  • خطرات كوتاه مدت و بلند مدت جراحی چیست؟
  • درد پس از جراحی را چگونه رفع میكنید؟
  • تجربه و نتیجه ی جراحی های شما چگونه است؟
  • اگر درمان نخواهم چه اتفاقی می افتد ؟
  • آیا درمان یا روش های دیگری برای من امكان پذیر است؟
  • برای پیگیری چه نوع آزمایشی لازم دارم و هرچند وقت یكبار باید انجام شوند؟
نام خود را وارد کنید
پر کردن این قیمت اجباری نیست
شماره موبایل خود را وارد کنید
5 دیدگاه
Inline Feedbacks
View all comments
حسین

سلام این مطالب کاملا درست است من سرطان مقعد دارم تحت درمان هستم طبق همین مطالب بالا انشالله همه مریضا با توکل برخدا و کمک خدا شفا پیدا میکند انشالله

مهدی طیبی
Reply to  حسین

سلام منم بواسرکه داشتم سال ۹۴ که عمل کردم الانم احساس خارش ودرد در مقعد دارم میترسم برم بگن سرطانه ۴۱ سالمه نمیدونم چکار کنم

مژگان

سلام خسته نباشید الان ۳روزه که خارش شدید مقعد دارم در حدی که از خواب بیدارم می‌کنه و دور تا دور مقعد ورم کرده البته من همیشه مشکل اجابت دارم دکترم زیاد رفتم حتی خواستم جراحی کنم گفتن نه باید باد روده ها اندازه گیری بشه یه کلینیک رفتم و چند جلسه ای و گذروندم گفتن شما موقع اجابت وقتی زور میزنی مقعدت و می‌بندی و من برای اجابت حتما باید با دستکش بدنم و کمک کنم تا اجابت صورت بگیره این خارش بدجور اذیت می‌کنه رکتول استفاده کردم یه کم آرومم چیکار باید انجام بدم؟