زگیل تناسلی در زنان و مردان؛ تشخیص علائم و علت انتقال

زگیل تناسلی یا زگیل مقاربتی (genital warts) یکی از شایع ترین بیماری های پوستی و عفونی است که در گروه بیماری‌های آمیزشی (STD) قرار می‌گیرد. این بیماری در اثر تماس مستقیم پوست با پوست فرد آلوده و از طریق برقراری روابط جنسی بین افراد منتقل می‌شود.

از آنجایی که این بیماری به شدت سرایتی است، معمولا با اولین تماس جنسی سریعاً به بدن فرد منتقل می‌گردد و به دنبال آن زائده‌هایی در اطراف ناحیه ی تناسلی و مقعد به وجود می‌آید. آمار ابتلا به زگیل تناسلی روز به روز در حال افزایش است و مبتلایان به دنبال راه های درمان سریع این عارضه هستند.

در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی کامل این بیماری، علائم زگیل در زنان و مردان، دلایل و راه های تشخیص و درمان زگیل تناسلی بپردازیم:

زگیل تناسلی چیست؟

بیماری زگیل تناسلی یک بیماری عفونی است که عامل اصلی به وجود آورنده ی آن نوعی ویروس DNA دار با نام HPV یا پاپیلومای انسانی می‌باشد. این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست افراد و عمدتا در اثر ارتباطات جنسی منتقل می شود. با مراجعه به صفحه HPV ویکیپدیا می‌توانید اطلاعاتی دقیق درباره این بیماری بدست بیاورید.

با تغییر الگوها و عادات جنسی افراد در جوامع امروزی متاسفانه سن شیوع این بیماری بسیار کاهش یافته و به مرز 12 سال رسیده است. میزان شیوع این بیماری در مردان و زنان به یک اندازه است و در فاصله ی سالهای 12 تا 35 زندگی که افراد معمولا از نظر جنسی فعال هستند احتمال ابتلا به این بیماری بسیار افزایش می‌یابد. بهترین راه پیشگیری از این بیماری، واکسن گارداسیل یا واکسن زگیل تناسلی است که علاوه بر ویروس HPV، از ابتلا به سرطان رحم جلوگیری می‌کند.

حتی امکان ابتلای کودکان به این بیماری وجود دارد. در کودکانی که به زگیل تناسلی دچار می شوند، به خصوص در کودکان زیر 2 سال باید دو عامل زیر را در نظر گرفت:

• تماس مستقیم دست آلوده با پوست کودک
• تجاوز جنسی به کودک

ویروس HPV در سه ناحیه بدن که در برقراری روابط جنسی بیشتر درگیر هستند میتواند باعث ایجاد زگیل تناسلی شود.

• زگیل ناحیه تناسلی که از طریق ارتباط جنسی واژینال منتقل می‌شود.

• ناحیه‌ مقعد که بر اثر ارتباط جنسی دچار زگیل مقعدی می‌شود.

• زگیل تناسلی در دهان، زبان، لب‌ها و گلو که ناشی از ارتباط جنسی دهانی است.

در ادامه این مقاله بیشتر با این بیماری و علائم و روش‌های درمان آن آشنا خواهید شد.

علائم، نشانه‌ها و تشخیص زگیل تناسلی

بیماری زگیل تناسلی با علائم و نشانه‌های واضح و مشخصی همراه است که بسیاری از آنها به سادگی توسط خود فرد قابل تشخیص هستند. البته در برخی موارد این زائده‌ها درون نواحی داخلی دستگاه تناسلی (درون واژن یا دهانه ی رحم) به وجود می‌آیند و با علائم خاصی هم همراه نیستند اما تشخیص زگیل تناسلی در مردان راحت تر است.

در چنین شرایطی تشخیص این بیماری کار آسانی نیست و به بررسی‌های پزشکی نیاز دارد. بیشتر افراد زمانی به وجود این بیماری در بدن خود پی می برند که با علائم و نشانه‌های ظاهری آن برخورد می‌کنند.

مقاله مرتبط: تبخال تناسلی در زنان و مردان

علائم زگیل تناسلی در زنان و مردان به شرح زیر است:

• وجود زائده های برجسته، سفت و توپر گوشتی شکل در اطراف ناحیه تناسلی و مقعد به شکل تک زگیل‌هایی پراکنده و ریز و یا برآمدگی های بزرگ تر به شکل خوشه‌ای و متمرکز هستند.
• رنگ زگیل‌های تناسلی غالبا به رنگ پوست است ولی در برخی موارد ممکن است تیره تر یا روشن تر از رنگ پوست فرد باشد.
• در افرادی که رابطه ی جنسی دهانی داشته‌اند این زائده‌ها ممکن است در اطراف نواحی دهان، زبان، لب ها و گلو ایجاد شده باشد.
• احساس خارش و سوزش در محل زگیل‌ها
• وجود رطوبت و ترشح در محل زگیل‌های تناسلی
• اگر زائده‌ه‍ا در مسیر مجاری ادراری قرار گرفته باشند می‌توانند باعث ایجاد خونریزی، بروز درد و انسداد مجاری ادراری شوند.

تشخیص زگیل تناسلی زنان

برای تشخیص بیماری، پزشک ابتدا یک معاینه روتین و ساده انجام می‌دهد و با معاینه ی ظاهری فرد این زائده‌ها را بررسی می‌کند. زگیل های تناسلی ظاهر و علائم مشخصی دارند و به سادگی قابل تشخیص هستند.

اگر علائم زگیل‌ آلت تناسلی در بدن فرد وجود نداشت حسب مورد، پزشک قسمت های پنهان و داخلی دستگاه تناسلی و مقعد را به وسیله دستگاه مورد بررسی قرار می دهد. چون گاهی زگیل ها در نواحی داخلی مثل دهانه ی رحم و درون واژن رشد می‌کنند، از این رو به راحتی قابل مشاهده نیستند.

در صورتی که احتمال ابتلای فرد به ویروس HPV و یا سایر عفونت های ناشی از آن وجود داشته باشد پزشک از روش های دیگری برای تشخیص ویروس در بدن فرد استفاده می‌کند.

این روش ها شامل دو روش زیر می باشد:

• تست پاپ اسمیر
• آزمایش خون

تست پاپ اسمیر

برای تشخیص ویروس عامل زگیل تناسلی و بررسی خطرات احتمالی آن به زنان بالای 35 سال توصیه می شود که حداقل سالیانه یک بار تست پاپ اسمیر را انجام دهند.این تست فقط مختص خانم هاست و با نمونه برداری مختصری از سلول های دهانه ی رحم و واژن ی توان یک بررسی دقیق پیرامون این بیماری و تبعات آن انجام داد. همچنین تست پاپ اسمیر بسیاری از عفونت ها و سرطان هایی که دستگاه تناسلی زنان را درگیر خود می کند را به خوبی نشان می دهد.

در این روش دهانه ی رحم به وسیله ی دستگاهی به نام اسپکولوم به آرامی باز می شود و سپس با یک برس استریل از سلول های دیواره ی رحم و واژن نمونه برداری های لازم را انجام می دهند.

آزمایش خون زگیل تناسلی

برای تشخیص نوع زگیل های تناسلی و وجود ویروس HPV در بدن فرد علاوه بر انجام تست پاپ اسمیر که روشی مخصوص خانم هاست، روشی با نام روش مولکولی وجود دارد که هم برای خانم ها و هم برای آقایان قابل استفاده است. میزان حساسیت و دقت این روش بسیار بالاست و می‌تواند به طور دقیق مشخص کند که آیا شخص به ویروس HPV مبتلا است یا خیر ؟

یکی از راه های انجام روش مولکولی انجام روش ژنوتایپینگ است که به وسیله ی آن ژن HPV را توالی یابی می کنند و از این طریق به این مساله که آیا فرد به ویروس آلوده است یا خیر پی می برند.

همچنین برای تشخیص HPV روش دیگری هم با نام REAL TIME PCR وجود دارد که در آن ژن مورد نظر بیش از هزاران بار مورد تکثیر قرار می گیرد و سپس نتایج حاصل از آن را روی دستگاه آنالیز میکنند.

علت زگیل تناسلی مردان و زنان

همان طور که گفته شد اصلی‌ترین علت زگیل تناسلی مردان و زنان نوعی ویروس DNA دار به نام HPV یا پاپیلومای انسانی می باشد. این ویروس به طور کلی مسبب به وجود آمدن تمامی انواع زگیل هاست ولی از آنجایی که تا به امروز بیش از 100 تیپ مختلف از آن شناسایی شده است، هر تیپ زگیل های متفاوتی را در سطوح مختلف بدن ایجاد می‌کنند.

برخی از تیپ های ویروس HPV عامل ایجاد زگیل های تناسلی شناخته شده اند.

به طور کلی تمامی زگیل‌ها و زگیل‌های تناسلی که در بدن فرد به وجود می‌آیند در اثر ابتلا به ویروس HPV می‌باشد و عامل دیگری در بروز آن سهیم نیست.

اما نکته ی مهمی که در این رابطه وجود دارد دوره ی خاموشی این بیماریست.

همانطور که گفتیم ویروس HPV در اثر اولین تماس و رابطه ی جنسی با فرد آلوده به بدن فرد منتقل می شود. ولی علائم و نشانه های زگیل های تناسلی بلافاصله در بدن فرد به وجود نمی آید.

با توجه به وضعیت سیستم ایمنی بدن هر فرد مدت زمانی طول می کشد تا زگیل های تناسلی علائم و نشانه های خود را نشان دهند. این مدت زمان را نمی توان به طور دقیق مشخص کرد و به فاکتورهای زیادی بستگی دارد ولی به طور کلی از زمان دریافت ویروس، در حدود 3 ماه طول می کشد تا علائم و نشانه های زگیل های تناسلی بر روی بدن فرد مشاهده شود.

البته در برخی افراد که به سایر بیماری های آمیزشی مبتلا هستند و سیستم ایمنی بدنی آنها بسیار ضعیف است علائم و نشانه های زگیل های تناسلی در مدت زمان بسیار کوتاه تری ایجاد می شوند.

در برخی موارد مشاهده شده است که فرد پس از رابطه ی جنسی با شریک جنسی خود به زگیل تناسلی مبتلا شده است ولی خود فرد آلوده ممکن است تا سال ها هیچ علائمی از زگیل های تناسلی بر روی بدنش نداشته باشد.

راه‌های درمان زگیل تناسلی

شاید از خود بپرسید که آیا زگیل تناسلی درمان می‌شود؟ زگیل های تناسلی قابل درمان هستند و برای از بین بردن آن روش‌های متعددی وجود دارد. اگر به زگیل تناسلی مبتلا شده‌اید قبل از هرچیز باید آرامش خود را حفظ کنید و بلافاصله به یک دکتر زگیل تناسلی مراجعه نمایید.

شاید افراد زیادی از مراجعه به پزشک خجالت بکشند ولی باید بدانید که هرچه درمان زگیل های تناسلی خود را سریع تر و زودتر آغاز نمایید درمان آن راحت تر است. داشتن استرس و پنهان کردن بیماری زگیل تناسلی فقط روند درمانی آن را کندتر و سخت تر می‌کند. معمولا استفاده از پماد زگیل برای کنترل و درمان این بیماری توصیه می‌شود.

روش‌های درمان زگیل تناسلی مردان و زنان تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد و هر دو باید با توجه به اندازه و محل دقیق زگیل‌ها یکی از درمان‌های کرایوتراپی یا لیزر را انتخاب کنند.

از آنجایی که برخی تیپ های این ویروس می تواند باعث بروز انواع سرطان شود درمان سریع و زودهنگام زگیل‌های تناسلی از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرفی تا زمانی که شما به زگیل‌های تناسلی مبتلا هستید نمی‌توانید با شریک جنسی خود ارتباط جنسی برقرار نمایید زیرا امکان سرایت زگیل ها وجود دارد.

به طور کلی برای تمامی انواع زگیل‌های تناسلی درمان‌های زیر در نظر گرفته می‌شود:

• لیزردرمانی
• کرایوتراپی
• سوزاندن با الکتروکوتر
• عمل جراحی
• درمان خانگی زگیل
• دارودرمانی

در صفحه مربوطه می‌توانید روش‌های کرایو و لیزر زگیل تناسلی را همراه با مزایا، معایب و هزینه هر روش مشاهده کنید.

انتخاب پزشک متخصص و با تجربه برای درمان زگیل تناسلی از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید از کنار این موضوع به سادگی بگذرید. دکتر زارعی در کلینیک پایتخت یکی از بهترین پزشکان برای لیزر و کرایو زائده های زگیل تناسلی است که با استفاده از دستگاه های مدرن لیزر در کوتاه ترین زمان این عارضه را درمان می کند.

راه‌های انتقال زگیل تناسلی و تیپ‌های مختلف آن

شناخته شده ترین عامل انتقال زگیل تناسلی، تماس مستقیم پوست با پوست بدن فرد آلوده در حین برقراری ارتباط جنسی است و این هیچ تفاوتی در مردان و زنان ندارد. ارتباط جنسی با فرد آلوده به یک میزان در ابتلا به زگیل تناسلی مردان و زنان تاثیرگذار است و در اولین ارتباط جنسی با فرد آلوده، ویروس این بیماری می‌تواند به بدن فرد منتقل شود.

البته عوامل تاثیرگذاری وجود دارند که باعث می‌شود برخی افراد برای ابتلا به زگیل تناسلی مستعدتر باشند و حتی ممکن است بدون داشتن رابطه ی جنسی به زگیل های تناسلی مبتلا شوند.

عوامل تاثیرگذار در ابتلا به زگیل تناسلی:

• افرادی که از نظر جنسی فعال هستند و بیش از یک شریک جنسی دارند.
• افرادی که از نظر جنسی بی بند و بار هستند و به اصول اخلاقی پایبند نیستند.
• افرادی که در رنج سنی ۱۲ تا ۳۵ سال قرار دارند .
• افرادی که مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی مصرف می کنند.
• افرادی که تجربه ی تجاوز جنسی در زندگی خود داشته اند.
• افرادی که سیستم ایمنی بدنی آنها بسیار ضعیف است.
• مبتلایان به ایدز
• افرادی که نکات بهداشتی را رعایت نمی کنند.
• افرادی که به سایر بیماری های STD یا آمیزشی مبتلا هستند.
• نوزادانی که مادر آنها به ویروس HPV مبتلا است.

انواع زگیل تناسلی

ویروس HPV دارای تیپ ها و ژن های مختلفی است که حسب مورد، هر کدام عملکردهای متفاوتی را به دنبال دارند . تا به امروز در حدود ۱۰۰ تیپ مختلف از این ویروس شناسایی شده است.

مطلب مرتبط: عکس زگیل تناسلی و بیماری های مشابه

به طور کلی انواع تیپ های متفاوت این ویروس به دو نوع کلی زیر تقسیم بندی می شوند:

تیپ کم خطر ویروس HPV

تیپ کم خطر ویروس HPV فقط باعث به وجود آمدن زگیل‌ واژن (ناحیه تناسلی)، مقعد و دهان و انواع زگیل‌های معمولی در سرتاسر بدن می شوند. این زگیل ها عفونت خاصی در بر ندارند و مشکل خاصی به وجود نمی آورند و معمولا پس از گذشت مدت زمانی در حدود ۱۸ الی ۲۴ ماه خود به خود از بین می رود و ناپدید می شوند.

از انواع کم خطر ویروس HPV می توان به نوع ۶، ۱۱، ۴۰، ۴۳، ۴۴، ۵۳، ۵۴، ۶۱، ۷۲ و ۷۳ اشاره کرد.

تیپ پرخطر ویروس HPV

این نوع تیپ های ویروس HPV می‌توانند علاوه بر ایجاد زگیل‌های تناسلی مشکلات دیگری هم به همراه داشته باشند. یکی از مهلک ترین بیماری هایی که در اثر این نوع تیپ از ویروس HPV به وجود می آید سرطان دهانه ی رحم ، واژن و مقعد است که سالیانه جان عده ی زیادی را در سرتا سر جهان می گیرد.سرطان دهانه رحم سومین نوع سرطان شایع در میان زنان جهان است.

از پرخطر ترین انواع ویروس HPV میتوان به نوع ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۳۵، ۳۹،۴۵، ۵۱، ۵۲، ۵۶، ۵۸ ، ۵۹ و۶۸ اشاره کرد.

تیپ پرخطر ویروس HPV می تواند باعث ایجاد سرطان در نواحی زیر شود:

• سرطان دهانه ی رحم
• سرطان واژن
• سرطان دهانه ی واژن
• سرطان بیضه و آلت تناسلی در مردان
• سرطان مقعد
• سرطان زبان
• سرطان حنجره
• سرطان دهان

همانطور که مشاهده کردید HPV فقط عامل ایجاد زگیل تناسلی نیست. بلکه به دنبال آن بیماری های دیگری هم مانند سرطان ممکن است به وجود بیاید از این رو داشتن آگاهی های عمومی و اطلاعات لازم در رابطه با این بیماری امری ضروری به نظر می رسد.

احتمال ابتلا به زگیل‌های تناسلی بدون رابطه جنسی

البته گاهی سیستم ایمنی بدن فرد به قدری ضعیف است که شخص بدون برقراری رابطه‌ی جنسی هم می‌تواند به این ویروس مبتلا شود که این احتمال در موارد زیر بسیار بالاست:

مبتلایان به بیماری ایدز

افرادی که به انواع سرطان‌ها و عفونت ها مبتلا هستند

افرادی که عمل های پیوندی داشته اند و عضو جدیدی دریافت کرده اند

استفاده ی بیش از اندازه از قرص های ضدبارداری

افرادی که در سنین پایین از نظر جنسی فعالیت دارند

سوالات متداول زگیل تناسلی