بیماری گوارشی به هر مشکل سلامتی که در دستگاه گوارش رخ می دهد گفته می شود. شرایط ممکن است از خفیف تا جدی متغیر باشد. برخی از مشکلات رایج عبارتند از سوزش سر دل، سرطان، سندرم روده تحریک پذیر، تهوع، یبوست مزمن و عدم تحمل لاکتوز. سیستم گوارشی نقش بسیار مهمی در بدن دارد و اختلالات گوارشی حتی ممکن است به مشکلات روحی بیانجامد.
دستگاه گوارش شامل مجموعه ای گسترده از اعضای بدن است (مری (لوله غذا)، معده، روده بزرگ و کوچک، کبد، پانکراس و کیسه صفرا) که اختلال در هر یک از آنها به مشکلات دستگاه گوارش می انجامد.
بیماری‌ها و اختلالات گوارشی
با توجه به اینکه عارضه های گوارشی هم به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شوند، برای بررسی و درمان این عارضه باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. در ادامه قصد داریم به معرفی شایع ترین مشکلات گوارشی و علائم آنها بپردازیم:
رفلاکس معده
هنگامی که اسید معده به مری برمی گردد، وضعیتی به نام رفلاکس معده ایجاد می شود که احساس درد و سوزش در وسط قفسه سینه شما ایجاد می کند. البته ایجاد رفلاکس برای بسیاری از مردم طبیعی است، اما در صورتی که بصورت روزانه و بیشتر از دوبار در هفته اتفاق بیفتد، باید برای پیگیری و درمان به یک متخصص گوارش مراجعه کنید.
اکثر مردم با اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌هایی که علائم آنها را تحریک می‌کند، مصرف داروهای ضد اسید بدون نسخه یا سایر داروهایی که تولید اسید معده و التهاب مری را کاهش می‌دهند، تسکین پیدا می‌کنند. علاوه بر این، تغییرات سبک زندگی مانند بالا بردن سر تخت، دراز نکشیدن بعد از غذا، اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ و ترک سیگار نیز می تواند کمک کننده باشد.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک حساسیت جدی به گلوتن است. گلوتن پروتئینی است که در گندم، چاودار و جو یافت می شود و اگر گلوتن بخورید، سیستم ایمنی بدن شما به پرزهای معده آسیب می‌رساند. در کودکان، علائم ممکن است شامل درد و نفخ شکم، اسهال، یبوست، استفراغ و کاهش وزن باشد. علائم در بزرگسالان نیز می‌تواند شامل کم خونی، خستگی، تحلیل استخوان، افسردگی و تشنج باشد.
با این حال برخی از افراد ممکن است علائم جدی نداشته باشند. تنها راه درمان بیماری سلیاک پرهیز کامل از خوردن گلوتن است. جایگزین های رایج برای گلوتن عبارتند از: برنج قهوه ای، کینوآ، عدس، آرد سویا، آرد ذرت، و آمارانت.
یبوست
یبوست از بارزترین علائمی است که نشان می‌دهد، حرکات روده ای به درستی انجام نگرفته و در واقع منشاء آن اختلالات گوارشی است. زمانی که روده تخلیه نشود، مواد زائد در بدن باقی مانده و این خود عاملی برای بروز بیماری شناخته می‌شود.
ممکن است یبوست با شرایطی مثل درد و نفخ شکم، حالت تهوع و خروج کم گاز و مدفوع همراه باشد و اگر مدت طولانی برطرف نشود، مشکل شما یبوست مزمن است. برای پیشگیری و درمان این عارضه باید فیبر و مایعات کافی مصرف کنید، تحرک داشته باشید و در موارد جدی تر زیر نظر پزشک از داروهای ملین مصرف کنید.
یبوست مزمن می تواند باعث بروز مشکلات و بیماری های مقعدی مثل بواسیر یا هموروئید، شقاق و بیرون زدگی و غیره شود.
سنگ کیسه صفرا
سنگ‌های صفراوی رسوبات سختی هستند که در کیسه صفرا ایجاد می‌شوند. زمانی که کلسترول یا ضایعات بیش از حد در صفرا وجود داشته باشد یا کیسه صفرا به درستی تخلیه نشود، سنگ کیسه صفرا ممکن است تشکیل شود. وقتی سنگ های صفراوی مجاری منتهی از کیسه صفرا به روده را مسدود می‌کنند، می توانند باعث درد شدید در سمت راست بالای شکم شوند. دارو گاهی اوقات سنگ های صفراوی را حل می کند، اما اگر این کار موثر نبود، گام بعدی جراحی برای برداشتن کیسه صفرا است.
سندروم روده تحریک پذیر
بخشی از مشکلات گوارشی به نام بیماری التهابی روده (IBD) است. در سندروم روده تحریک پذیر به علت خوب کار نکردن روده‌ها در هضم و جذب مواد غذایی، شما این درد را به صورت پیچ زدن در ناف و گرفتگی در پهلوها احساس می‌کنید. در مواقعی که دچار استرس و حالت‌های تنش روحی هستید و حتی در زمان قاعدگی ممکن است این دردها تشدید شوند.
هنوز هم پزشکان بطور دقیق نمی دانند که چه چیزی باعث این بیماری می شود، اما تصور می‌شود که ژنتیک و سابقه خانوادگی ممکن است در این وضعیت نقش داشته باشد. شایع ترین علائم کرون درد شکم، اسهال، خونریزی مقعدی، کاهش وزن و تب است.
اسهال
به دفع مدفوع شل و آبکی، اسهال گفته می‌شود که در آن فرد نیاز فوری به دفع پیدا می کند. همچنین عمل دفع برای فرد مبتلا به اسهال معمولا با علائمی مثل دل‌پیچه همراه است. عامل اسهال معمولا یک عفونت ساده است اما در صورتیکه عفونت درمان نشود و اسهال طولانی شود، فرد دچار کم آبی خواهد شد.
عوارض بیماری های گوارشی
با توجه به این که دستگاه گوارش نقش بسیار مهمی در بدن دارد، ایجاد اختلال در آن می تواند بر بخش های مختلف بدن تاثیرگذار باشد. بنابراین افرادی که دچار اختلالات و بیماری های گوارشی هستند ممکن است شرایط زیر را تجربه کنند:
اضطراب و استرس
علت ارتباط اختلالات گوارش و شرایط روحی تولید بیش از 70% سروتونین بدن در دستگاه گوارش است. که در نتیجه این اختلالات سروتونین که وظیفه انتقال پیام های عصبی را داشته به اندازه کافی در بدن تولید نشده و این کمبود، به مشکلات روحی نظیر اضطراب، افسردگی، خلق و خو و… می‌انجامد.
دهان بد بو
علت بوی بد دهان را می توان عدم تعادل در باکتری های روده عنوان نمود. این عدم تعادل در تعداد باکتری های مضر زمینه را برای ابتلا به انواع بیماری ها فراهم نموده و ممکن است فرد به بیماری های نظیر دیابت و عارضه های کلیوی دچار شود. در صورتی که این بوی بد حتی با مسواک زدن نیز رفع نشد لازم است برای چکاپ اختلالات گوارشی اقدام نمایید.
احساس خستگی بیش از حد
احساس خستگی یکی از علائم اصلی نشان دهنده یک بیماری در بدن است. اگر در بدن اختلالات گوارشی وجود داشته باشد، در تعداد باکتری های مضر و مفید بدن تعادل وجود نداشته در نتیجه تعداد باکتری‌های مضر افزایش یافته و سیستم ایمن بدن دچار نقض می شود. که در نهایت نقص سیستم ایمنی بدن به احساس خستگی مداوم می‌انجامد.
مشکلات پوستی و اگزما
مشکلات پوستی از علائم وجود اختلال در بدن است. زیرا اختلالات گوارش سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز مشکلات پوستی همانند قرمزی پوست، جوش ها، حساسیت پوستی و دیگر علائم روی پوست می‌شود.
عدم تمرکز
ناتوانی در تمرکز امور روزانه از سایر علائم اختلال گوارشی است زیرا که با حس خستگی دچار تحریک پذیری شده و در تمرکز کردن دچار مشکل خواهید شد. این مورد را نیز می توان کمبود سروتونین در بدن در ارتباط دانست. بدن انسان سیستم هوشمندی است که وجود هر نوع اختلالی در آن به عدم تمرکز می‌انجامد.
اختلال در خواب
اختلال خواب ناشی از کمبود سروتونین در بدن روی می دهد. سروتونین وظیفه انتقال پیام عصبی ضروری برای تحریک و تنظیم الگوهای خواب را بر عهده دارد. بیشتر از 70% این ماده در دستگاه گوارش تولید می شود. در صورتی که دستگاه گوارش فرد با اختلال مواجه شود، توانایی تولید سروتونین به میزان کافی را نداشته در نتیجه بیمار دچار اختلالات خواب و دیر به خواب رفتن می‌شود.
زود بیمار شدن
در صورتی که خیلی زود بیمار می شوید، یعنی دستگاه گوارش شما به درستی عمل نکرده و تعداد باکتری‌های مضر آن بیشتر است در نتیجه سیستم ایمنی بدن با اختلال مواجه می شود. کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن یعنی کاهش توانایی مقابله با باکتری ها و عوامل بیماری زا، در نتیجه فرد به راحتی دچار انواع بیماری ها خواهد شد.
