علت نفخ شکم و راه‌های پیشگیری از این عارضه

نفخ شکم اصطلاح پزشکی برای آزاد سازی گاز از دستگاه گوارش از طریق مقعد است. جمع شدن گاز در دستگاه گوارش یک روند طبیعی است. گاز به دو روش در بدن تجمع می کند، بلعیدن هوا هنگام خوردن یا نوشیدن می تواند باعث جمع شدن اکسیژن و نیتروژن در دستگاه گوارش شود. همچنین هنگامی که بدن غذا را هضم می کند، گازهای هضم کننده ای مانند هیدروژن، متان و دی اکسید کربن در بدن جمع می شوند. که در هر دو مورد نفخ ایجاد می شود.

علائم و نشانه‌های نفخ

از مهمترین علائم نفخ شکم می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• نفخ مکرر شکم
• آزاد شدن مقدار زیادی باد
• بوی بد باد شکم
• درد ناحیه شکم
• احساس همیشگی باد در شکم

دلایل نفخ مداوم شکم

نفخ مشکل بسیار رایجی است. بدن همه افراد به گونه ای است که در سیستم گوارشی خود گاز جمع می کند. بیشتر افراد حدود 10 بار در روز گاز بدن را تخلیه می کنند. اما اگر به طور مرتب از بدن باد خارج می کنید، ممکن است دچار نفخ بیش از حد باشید که دلایل زیادی دارد :

بلع هوا

بلعیدن هوا در طول روز از طریق خوردن و آشامیدن طبیعی است. به طور معمول، فقط مقدار کمی هوا از طریق بلع وارد بدن می شود. اگر غالباً هوای بیشتری را می‌بلعید ، ممکن است متوجه شوید که نفخ شکم بیش از حد را تجربه می کنید.  دلایلی که ممکن است هوا بیش از حد معمول را وارد بدن کنید، عبارتند از:

• جویدن آدامس
• سیگار کشیدن
• مکیدن اشیاء 
• نوشیدن نوشابه های گازدار
• سریع غذا خوردن

رژیم غذایی 

رژیم غذایی که منجر به تولید گاز زیاد می‌شود، نفخ را افزایش می‌دهد به طور مثال مصرف لوبیا، کلم، کلم بروکلی، کشمش، عدس، آلوها، سیب همچنین مصرف غذاهای پر فروکتوز یا سوربیتول، مانند آب میوه نفخ را افزایش می دهند، زیرا این غذاها مدت زیادی را برای هضم شدن نیاز دارند و موجب تولید بوی نامطبوع نیز می شوند. همچنین، بعضی از غذاها در بدن نمی توانند کاملاً جذب شوند. این بدان معنی است که آنها از روده کوچک به روده بزرگ منتقل می شوند بدون اینکه به طور کامل هضم شوند. روده بزرگ حاوی مقدار زیادی باکتری است که مواد غذایی را تجزیه می کنند و با انجام این کار، مقدار زیادی گاز آزاد می کنند. تولید این گاز باعث ایجاد نفخ می شود.

شرایط پزشکی

اگر رژیم غذایی شما حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات یا قند نیست و بیش از حد معمول  هوا را بلع نمی کنید، نفخ بیش از حد ممکن است، ناشی از وضعیت پزشکی باشد. شرایط بالقوه نفخ شکم از شرایط موقتی تا مشکلات گوارشی متغیر است. برخی از این شرایط عبارتند از:

• یبوست
• گاستروانتریت
• عدم تحمل مواد غذایی ، مانند عدم تحمل لاکتوز
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• بیماری کرون
• بیماری سلیاک
• دیابت
• اختلالات اشتها
• کولیت اولسراتیو
• سندرم دامپینگ
• بیماری ریفلاکس معده به دستگاه گوارش (GERD)
• پانکراتیت خود ایمنی
• زخم معده

پیشگیری و درمان نفخ شکم

بسته به علت مشکل، چندین روش برای درمان نفخ شکم وجود دارد. برای درمان خانگی نفخ شکم، موارد زیر را رعایت کنید :

• تغییر رژیم غذایی :  اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات بوده که هضم آن دشوار است، سعی کنید آن را با مواد خوراکی دیگری جایگزین کنید. کربوهیدرات هایی مانند سیب زمینی، برنج و موز  که هضم آن آسان تر است ، جایگزین های خوبی هستند.
• کمتر بخورید :  سعی کنید به جای سه وعده بزرگتر، روزانه حدود پنج تا شش وعده غذایی کوچک میل کنید تا به روند هضم شما کمک کند.
• به درستی بجوید : از انجام هر کاری که ممکن است مقدار هوای بلعیده شده را افزایش دهد، خودداری کنید. اطمینان حاصل کنید که غذاها به طور کامل جویده می شوند و از جویدن آدامس یا سیگار کشیدن اجتناب نمایید.
• ورزش : ورزش به هضم غذا کمک می کند و می تواند از نفخ شکم جلوگیری نماید.
• مصرف پروبیوتیک ها : مصرف این مواد به هضم و کاهش گاز کمک می کند.
• پد زغال : قرار دادن پد زغال در لباس می تواند گاز اضافی را  جذب کند.

چه زمانی برای نفخ به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر دچار نفخ بی دلیل می شوید،و یا علائم زیر به همراه این مشکل ایجاد می شوند، باید به پزشک مراجعه کنید:

• تورم شکم 
• درد شکم
• گاز پایدار و شدید
• استفراغ
• اسهال
• یبوست
• کاهش وزن غیرقابل توجیه
• سوزش قلب
• خون در مدفوع