سرطان روده بزرگ زمانی شروع میشود که سلولهای دیواره روده شروع به رشد خارج از کنترل میکنند. این عارضه معمولا به صورت پولیپ شروع میشود که رشد کوچکی از بافت دیواره روده بزرگ است. اکثر آنها سرطانی نیستند، اما برخی ممکن است خارج از کنترل رشد کرده و سرطانی شوند. اگر تومور در داخل روده ایجاد شود، سرطان روده و اگر در مقعد ایجاد شود، سرطان مقعد نامیده میشود.
تودهای که در هردوی این اندامها بروز کند سرطان کولورکتال است. این بیماری اگر در مراحل اوليه شناسايی شود كاملا قابل پيشگيری و درمان است. بیشتر پولیپهای پیش سرطانی علائم اندکی دارند. به همین دلیل، غربالگری منظم برای سرطان روده بزرگ بسیار مهم است. این غربالگریها به پزشک اجازه میدهد تا پولیپها را قبل از تبدیل شدن به سرطان پیدا و حذف کند. درباره غربالگری سرطان روده بزرگ بیشتر بدانید. در جراحی سعی میشود تا تومور و غدد لنفاوی نزدیک آن برداشته شود و درمان با دارو معمولا مکمل جراحی است.
با احتساب سرطانهای پوست، سرطان روده بزرگ سومین نوع شایع این عارضه در ایالات متحده است. به گفته موسسه ملی سرطان، سالانه بیش از 145000 نفر در این کشور به آن مبتلا میشوند.
www.mdanderson.org
علائم سرطان روده بزرگ (کلورکتال)
علائم خیلی از بیماریهای غیرسرطانی دیگر مشابه سرطان روده است و میتوان اشتباه گرفت. بنابراین کسانی که چنین علائمی دارند میبایست سریعا برای آزمایشات لازم به پزشک مراجعه کنند. علائم مربوط به سرطان روده بزرگ شامل:
- وجود خون در مدفوع یا توالت: اگر بعد از مدفوع یا پس از پاک کردن، متوجه خون در توالت شدید یا اگر مدفوع شما قرمز تیره یا روشن به نظر میرسد، با پزشک مشورت کنید. مهم است که به خاطر داشته باشید خون در مدفوع به این معنی نیست که شما سرطان روده بزرگ دارید.
- عارضههای دیگری مثل هموروئید، شقاق، خوردن غذاهای قرمز رنگ و غیره ممکن است ظاهر مدفوع شما را تغییر دهد. اما همیشه بهتر است هر زمان که متوجه خون در مدفوع خود شدید، به خصوص اگر این خونریزی تکرار شد حتما برای بررسی علت به پزشک مراجعه کنید.
معمولا بواسیر یا هموروئید شایعترین علت خونریزی مقعدی است اما نمیتوان بدون تشخیص پزشک هرگونه خونریزی را به این بیماری نسبت داد.
- تغییرات مداوم در عادات دفع (نحوه مدفوع): اگر یبوست و یا اسهال مداوم دارید، یا اگر احساس میکنید که هنوز بعد از رفتن به دستشویی نیاز به دفع مدفوع دارید، با پزشک مشورت کنید.
- درد شکم : عواملی زیادی میتوانند باعث درد شکم شوند اما اگر درد شکمی بدون علت شناخته شده دارید، که از بین نمیرود یا درد زیادی دارد حتما با پزشک مشورت کنید.
- نفخ معده : مانند درد شکم، چیزهای زیادی وجود دارد که ممکن است در شما احساس نفخ ایجاد کند. اگر احساس نفخ و گاز معده شما بیش از یک هفته طول کشید، بدتر شد یا علائم دیگری مانند استفراغ یا خون در مدفوع خود دارید، با پزشک مشورت کنید.
- کاهش وزن غیرقابل توضیح : این کاهش قابل توجه وزن بدن شما زمانی است که رژیم خاص یا سعی در کاهش وزن ندارید.
- استفراغ : اگر به طور دورهای بدون دلیل مشخص استفراغ کردهاید، با پزشک صحبت کنید.
- خستگی و احساس تنگی نفس: اینها علائم کم خونی هستند و این عارضه ممکن است به دلیل خونریزی در سرطان روده بزرگ باشد.
معمولا این عارضه در اوایل درد ندارد و مهم این است که قبل از احساس درد به دکتر مراجعه شود. در مراحل بعدی سرطان کلورکتال، پولیپها ممکن است به سایر قسمتهای بدن گسترش یابند (متاستاز). بسته به محل انتشار تومور، این عارضه میتواند علائم دیگری ایجاد کند.
چه كسانی در خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند؟
هيچ كس دليل اصلی سرطان روده بزرگ را نمیداند و نمیتوان گفت چه كسی دچار اين بيماری میشود و چه كسي نمیشود، با این حال تاثیر عوامل ژنتیکی را نمیتوان نادیده گرفت. همچنین تحقیقات نشان داده که یک سری عوامل خطر منجر میشود تا بعضی افراد به این عارضه مبتلا شوند، مانند:
- سن بالاتر از۵۰: این عارضه در افراد مسن بیشتر رخ میدهد. بیش از ۹۰٪ از بیماران مبتلا، بالای ۵۰ سال سن داشتهاند و میانگین سن ۷۰ سال است.
- رژیم غذایی: مطالعات نشان داده غذاهای پرچرب (مخصوصا روغن حیوانی) و کمبود کلسیم و فیبر این خطر را افزایش میدهند. به علاوه، کسانی که میوه و سبزیجات کمتر میخورند بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. البته این مطالعات کامل نیستند و هنوز تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شوند.
- پولیپ های کلورکتال: پولیپها در جداره داخلی روده رشد میکنند و در افراد بالای ۵۰ سال معمول هستند. اکثر پولیپها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند ولی بعضیها تبدیل به سرطان میشوند. تشخیص به موقع و خارج کردن پولیپها خطر این بیماری را کمتر میکند.
- سابقه ارثی (ژنتیک): احتمال دچار شدن بستگان درجه اول (پدر مادر، خواهر برادر ، فرزندان) از مابقی بیشتر است، مخصوصا اگر تومور در سن پایین رخ داده باشد. اگر چند تن از بستگان نزدیک سابقه سرطان داشته باشند خطر بیشتر است.
- تغییرات ژنتیکی: تغییر در برخی ژنهای خاص خطر بیماری را زیاد میکند، مانند:
سرطان HNPCC (روده بزرگ ارثی غیر پولیپی) یکی از عمومی ترین انواع تومور ارثی (ژنتیکی) ولی با درصد بسیار پایین است که از تغییرات ایجاد شده در ژنهای خاص بروز میکند. اکثر کسانیکه ژن تغییر یافته HNPCC دارند دچار این بیماری بزرگ میشوند و میانگین سن در این خصوص ۴۴ سال است.
پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) نادر و ارثی است که صدها پولیپ در روده و مقعد شکل میگیرند و دلیل آن تغییر ژن APC است. اگر FAP درمان نشود معمولا تا سن ۴۰ سالگی منجر به سرطان روده بزرگ میشود.
- سابقه شخصی بیمار: کسی که قبلا دچار سرطان کولورکتال شده احتمالا دوباره مبتلا میشود. پس پیگیری پس از درمان اولیه بسیار مهم است. درضمن خانمها با سابقه تومور تخمدان، سینه و رحم بیشتر از بقیه در معرض خطر هستند.
- بیماری کولیت یا کرون: اشخاصی که طی سالها سابقه بیماری التهاب روده دارند در خطر این سرطان هستند.
سبکهایی از زندگی که خطرابتلا را افزایش میدهد عبارتند از:
- چاقی و اضافه وزن
- ورزش نکردن
- رژیم غذایی: اگر گوشت قرمز، گوشت های فرآوری شده یا گوشت های پخته شده با حرارت زیاد مصرف میکنید، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید.
- سبک زندگی با زمان زیاد نشستن
- سیگار کشیدن
- نوشیدن بیش از حد الکل
ارزيابی و تشخیص
از طریق آزمایشهای غربالگری، سرطان روده بزرگ را می توان قبل از بروز علائم تشخیص داد. این زمانی است که سرطان قابل درمان است. پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام میدهد و روی ناحیه شکم شما فشار میآورد. معاینه فیزیکی به ندرت مشکلی را نشان میدهد، اگرچه پزشک ممکن است توده را در شکم احساس کند. معاینه رکتوم ممکن است توده را در افراد مبتلا به سرطان رکتوم نشان دهد، اما سرطان روده بزرگ را نه.
دانستن اينكه سرطان در چه مرحلهای قرار دارد بسيار مهم است، هم برای تصميم گيری روی نحوه درمان و هم نتيجه كلی پس از درمان. تعيين پيشرفت بیماری بر اين اساس است كه آيا تومور به بافتهای نزديک خود يا غدد لنفاوی هجوم برده يا به ديگر اندامها گسترش يافته يا خير. پيشرفتگی دقيق معمولا پس از جراحی مشخص میشود ولی ارزيابی استاندارد آن قبل از جراحی شامل كولونوسكوپی همراه با نمونه برداری، راديولوژی از قبيل سی تی اسكن و آزمايش خون میباشند.
مطلب مرتبط: کولونوسکوپی برای تشخیص چه بیماریهایی است؟
کولونوسکوپی بهترین تست غربالگری سرطان روده بزرگ است. آزمایشات خون ممکن است برای افرادی که ابتلا به سرطان کولورکتال در آنها تشخیص داده شده است انجام شود، از جمله:
- شمارش کامل خون (CBC) برای بررسی کم خونی
- تستهای عملکرد کبد
- اگر سرطان روده بزرگ در شما تشخیص داده شود، آزمایشهای بیشتری برای بررسی اینکه آیا سرطان گسترش یافته است انجام میشود. سی تی اسکن یا ام آر آی از شکم، ناحیه لگن یا قفسه سینه ممکن است برای مرحله بندی سرطان استفاده شود. گاهی اوقات از اسکن PET نیز استفاده میشود.
درمان سرطان کلورکتال
درمان به موارد زیادی از جمله مرحله سرطان بستگی دارد. به نقل از سایت www.mountsinai.org درمانها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جراحی برای برداشتن تومور
سرطان روده بزرگ در مرحله صفر ممکن است با برداشتن تومور با استفاده از کولونوسکوپی درمان شود. برای مراحل I، II و III سرطان، جراحی گستردهتری برای برداشتن بخشی از روده بزرگ که سرطانی است مورد نیاز است. این جراحی برداشتن کولون (کولکتومی) نامیده میشود. برای معدودی از بيماران هم كلوستومی (اتصال كيسه بيرون بدن به روده) لازم میشود.
شیمی درمانی
برای از بین بردن سلولهای سرطانی که معمولا پس از جراحی لازم است ولی به پيشرفت سرطان بستگی دارد. اکثر افراد مبتلا به مرحله سوم سرطان روده بزرگ پس از جراحی به مدت 3 تا 6 ماه شیمی درمانی میشوند. به این شیمی درمانی کمکی میگویند.
حتی اگر تومور برداشته شد، شیمی درمانی برای درمان سلولهای سرطانی که ممکن است باقی بمانند انجام میشود. شیمی درمانی همچنین برای بهبود علائم و طولانی تر شدن بقا در افراد مبتلا به سرطان کلورکتال مرحله IV استفاده میشود.
پرتودرمانی
برای تخریب بافت سرطان روده بزرگ گاهی طبق تشخیص پزشک میتوان از پرتو درمانی هم استفاده کرد. پرتو درمانی یک درمان هدفمند برای جلوگیری از رشد و گسترش سرطان است.
تابش – تشعشع
گاهی اوقات از پرتو درمانی برای سرطان روده بزرگ استفاده میشود. برای افراد مبتلا به بیماری مرحله IV که به کبد گسترش یافته است، میتوان از درمان هدایت شده در کبد استفاده کرد. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سوزاندن سرطان (ابلیشن)
- ارائه شیمی درمانی یا پرتودرمانی به طور مستقیم به کبد
- انجماد سرطان (کرایوتراپی)
- عمل جراحی کبد
چه عواملی پس از درمان روده بزرگ تاثيرگذار خواهند بود؟
نتيجه نهايی كاملا بستگی به پيشرفت توده سرطانی روده در زمان تشخيص دارد و سرطانی كه به جداره روده محدود باشد بهترين شانس موفقيت را دارد. به همين خاطر است كه شناسايی طی آزمايشاتی از قبيل كولونوسكوپی در مراحل اوليه كاملا حياتی است. درضمن پيگيری پس از درمان بسيار مهم است. هرقدر هم این توده سلولی برداشته و نابود شده باشد ولی احتمال عود كردن دارد. چون هنوز پس از درمان سلولهای سرطانی در جايی از بدن باقيمانده و نهفته هستند. پس از ريكاوری پزشک میتواند با آزمايش خون و راديولوژی در فواصل زمانی معين احتمال بازگشت بیماری را تحت نظر داشته باشد.
سلام.وقت بخیر ببخشید من مادرم یه توده بزرگ داشت عملش کردن توده چسپیده بود به روده بزرگ وتخمدانش.الان۲ماه عمل کرده ولی هنوز خوب نشوده.هر شب تب می کنه جای عملش ودور نافش خیلی درد می کنه.دکترش گفته جای عملش عفونت کرد الان نمدونیم چکارش کنیم تورو خدا راهنمای بکنید.
سلام
دوست عزیز باید عفونت ایجاد شده در محل جراحی هرچه زودتر درمان بشه که پزشک معالجشون در این مورد میتونن کمکشون کنن
سلام .همسرم کولونوسکوپی کرده و گفتن پولیپ های زیادی داخل روده اش هست و یدونه مشکوک و ارثی هست بیماری و گفتن روده بزرگ رو باید در بیارین .این میتونه سرطان باشه؟
سلام
پولیپ ها دو نوع کم خطر و پر خطر دارن و پزشکشون باید تشخیص بدن
سلام خوبی دکتر ببخشید من روزی 4الی5باراجابت مزاج دارم نه یبوست دارم نه اسهال صبحها بیشتر مدفوع دارم مدفوع هم نه باریک هست نه رشته به نظر شما به دکتر چی برم اصلا لازم هست برم یا طبیعیه
سلام
معمولا دوبار در روز اجابت عادی هست اما میتونید برای بررسی به یک دکتر گوارش مراجعه کنید
سلام من 15 سالمه همون علائم سرطان روده بزرگ رو دارم یعنی امکان داره سرطان داشته باشم؟
سلام
دوست عزیز بسیاری از بیماری های گوارشی علائمی ایجاد میکنن که مشابه سرطان هست و جای نگرانی ینست
فقط باید برای بررسی بیشتر به متخصص گوارش مراجعه کنید
سلام پدر من سرطان روده داره و داره شیمی درمانی میشه اما خونریزیش زیاد شده این خطرناک نیست
سلام
دوست عزیز لازمه که این مورد رو با پزشکشون درمیون بذارید و خونریزی و کنترل کنید چون قطعا از دست دادن خون زیاد خطرناک خواهد بود
سلام من سالی 2یا3 بار همراه با مدفوعم خون میبینم که رنگ خون روشنه و به مدفوعم نچسبیده و گاهی حتی بعد از مدفوع هم روی لباسم چند قطره خون هست ایا مشکل خاصی هست
سلام
دوست عزیز خونریزی نشان دهنده یک مشکل در ناحیه رکتوم و مقعد هست که برای تشخیص علت دقیقش نیاز به معاینه هست. اگر هیچ علائم دیگه ای ندارید ممکنه به بواسیر داخلی دچار شده باشید اما در صورتیکه علائمی مثل سوزش، خارش و … دارید احتمال ابتلا به شقاق وجود داره که در هر صورت باید برای درمان اقدام کنید. تعیین وقت 02188870896
سلام من یک نیم ساله روزی سه بار میرفتم دستشویی مدفوع شل داشتم نفخ دارم ولی بعضی روز های هفته بیشتر میشه و همچنین درد خاصی تو روده و معده نداشتم فقط بعضا گاز روده ها هامو اذیت میکرد و همچنین بعضا میرفتم دستشویی بغصی از روز های هفته چیزی نمی اومد گاز خارج میشد سه تا دکتر رفتم گفتن روده تحریک مذیر داری دارو دادن الان دیگه عادی مثلا روزی یه بار یا دو روز یه بار میرم دستشویی عادی شده و مدفوعم از حالت شلی خارج شده و عادی شده خواستم بپرسم تشخیص درست بوده یا نه؟
سلام
دوست عزیز برای تشخیص دقیق این عارضه نیاز به انجام آزمایشات مختلف هست اما علائمی که گفتین مشابه روده تحریک پذیر هست و ظاهرا تشخیص درست بوده
سلام وقت بخیر من الان نزدیک 4 ماه ک اسهال دارم رنگ مدفوعم هم خیلی سیاه است الان رفتم دمتر گوارش ب من چندتا قرص داد ک خوردم خوب شدم وقتی قرص ها رو قطع کردم دوباره اسهال شدم دکتر برام ازمایش هم نوشت ک جوابش منفی بود الان دکتر برام کولونوسکوپی نوشته میخاستم بدونم این ازمایش برا چیه؟؟ ممنون میشم جواب بدین
سلام
دوست عزیز باید داخل رودتون کامل بررسی بشه تا متوجه بشن مشکل چی هست. مثلا عفونت روده، کرون، کولیت و… و برای همین آزمایش کولونوسکوپی نوشتن
سلام، من سمت چپ پهلوم یکسال هست که درد میکنه به علت ترس نرفتم دکتر. درد سمت چپ پهلو به روده یا سرطان روده ارتباطی داره؟؟
سلام
دوست عزیز باید علت درد و پیگیری کنید. ممکنه دلایل مختلفی مثل بیماریهای کلیوی، عفونت و… داشته باشه. در مواقعی هم میتونه جدی باشه و باید علتو پیگیری کنید
سلام.من دخترم و ۲۱ سالمه.دوازده ساله که مشکل گوارش دارم.دکتر رفتم و بدون هیچ آزمایشی گفت IBS دارم ولی چندتا مقاله که خوندم تازگیا تمام علائم IBD رو داشتم.کم خونی فقر آهن دارم و گلبول های قرمزم کوچیکه.موقع ورزش و فعالیت تنگی نفس میگیرم و سردرد.دل درد هامم جدیدا زود به زود شده.مدفوعم تقریبا زرشکیه و خیلی هم پیش میاد که مخاطیه.موقع دل درد های شدید هم رقیق مثل آبه.میخوام بدونم باید نگران باشم یا نه.ممنون
سلام
بله حتما پیگیری کنید و کولونوسکوپی و آندوسکوپی انجام بدین