آزمايش سرطان كلوركتال و نحوه تشخیص این بیماری

سرطان کلورکتال

آزمایش سرطان کلورکتال یکی از روش‌های تشخیص به موقع این بیماری است. سرطان کلورکتال یا همان سرطان روده و رکتوم دومین سرطان کشنده در آمریکا بین زنان و مردان بالای ۵۰ سال می‌باشد. آزمایشات سرطان کلورکتال اگر درست انجام شوند می‌توانند زندگی فرد را نجات دهند.

خوبی این نوع سرطان در این است که وضعیت پیش سرطانی (پولیپ ها) قابل شناسایی و قابل درمان هستند چون برداشت پولیپ های پیش سرطانی از بروز سرطان جلوگیری می‌کند. علاوه براین اگر سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود تا ۹۰ درصد قابل درمان است.

آزمایشات روتین برای افرادی است که علائمی ندارند. بیمارانی که دچار خون ریزی رکتوم، تغییر حالت مدفوع، دل درد و یا کاهش وزن بی دلیل شده اند باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند حتی اگر آزمایشات روتین را دنبال می‌کنند.

افرادی که میخواهند تحت آزمایشات روتین قرار بگیرند باید به موارد زیر توجه کنند:

افراد بستگی به سن و سابقه ی خانوادگی در معرض خطر این بیماری هستند. اگر جواب شما به هر یک از پرسش های ذیل مثبت است باید با جراح کلورکتال خود برای انجام آزمایشات لازم مشورت کنید:

  • آیا سن شما ۵۰ یا بالاتر است؟
  • آیا پدر، مادر، خواهر، برادر شما سرطان کلورکتال داشته اند؟
  • آیا پدر ، مادر ، خواهر ، برادر شما پولیپ روده داشته اند؟
  • آیا مبتلا به بیماری های التهاب روده مانند کرون یا کولیت می‌باشید؟

احتمال ابتلا برای برخی افراد خاص بسیار بالاتر است مثل کسانیکه شرایط ارثی غیرمعمول مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی داشته اند که طی آن صدها پولیپ در روده تشکیل میشود. احتمال اینکه این دسته از بیماران به سرطان کلورکتال مبتلا شوند تقریبا ۱۰۰ درصد است و معمولا قبل از سن ۵۰ سالگی رخ می‌دهد.

سرطان غیر-پولیپی ارثی یا HNPCC یکی دیگر از شرایط غیرمعمول ارثی است که در خانواده های پر جمعیت و در سنین پایین دیده میشود. سرطان های کبد ، رحم ، تخمدان و مثانه هم در این خانواده ها دیده میشود. خطر ابتلا به سرطان کلورکتال در این حالت حدود ۷۰% تا سن ۶۵ سالگی است.

برخی بیماری های ژنتیکی مانند MYH و شکل تضعیف شده ی FAP هم با خطر بالا همراه است. بیماران با التهاب روده مانند کرون یا کولیت هم با خطر بالا مواجه هستند و کلا بستگی دارد به وسعت و زمان و شدت التهاب و همچنین کولیت شدید که کل روده برای بیش از ده سال درگیر باشد.

وضعیت های عمومی دیگر مانند هموروئید، دیورتیکول و بیماری روده ی تحریک پذیر در خطر ابتلای بالا قرار ندارند.

چه آزمایشاتی موجود است؟

در تست “خون مخفی در مدفوع (FOBT)” از یک واکنش شیمیایی و یا پادتن برای شناسایی خون به مقدار کم در مدفوع که احتمالا از پولیپ ها ناشی شده است استفاده میشود. معمولا سه مدفوع بصورت متوالی گرفته و از هر یک دو نمونه برداشت میشود. قبل از نمونه برداری معمولا فرد تحت رژیم غذایی خاص قرار میگیرد تا نتیجه ی آزمایش صحیح باشد. مطالعات وسیع نشان داده اند انجام درست و به موقع FOBT خطر فوت ناشی از این سرطان را از ۱۵ تا ۳۳ درصد کاهش داده است.

مزیت تست FOBT در ارزانی و غیر تهاجمی بودنش است و پاکسازی روده لازم ندارد. اشکال این تست تشخیص ضعیف آن است (یعنی احتمال اینکه جواب مثبت آزمایش سرطان کلورکتال نشان دهنده ی سرطان واقعی باشد) یعنی فقط ۲ تا ۵ درصد از بیماران با جواب مثبت واقعا سرطان داشته اند. بعلاوه ، این تست زیاد دقیق نیست و اگر سرطانی وجود داشته باشد نمیتواند آن را به خوبی شناسایی کند ، یعنی با این روش فقط نیمی از سرطان ها شناسایی می‌شوند و فقط ۱۰% از کسانیکه پولیپ پیش سرطانی داشته اند جواب مثبت نشان داده اند. بنابراین کلونوسکوپی بهترین روش محسوب می‌شود.

در سیگموئیدوسکوپی از یک لوله ی باریک برای بزرگنمایی جداره ی داخلی روده ی بزرگ و رکتوم استفاده میشود و با آن میتوان بخش پایینی روده و رکتوم را مستقیما مشاهده و از نواحی غیرعادی نمونه برداری کرد. روده و رکتوم درست قبل از آزمایش با مایعات و تنقیه پاکسازی میشوند و ضمنا نیازی به مسکن نیست و ناراحتی بسیار کمی ایجاد میکند و مدت آزمایش هم کوتاه است.

سیگموئیدوسکوپی برای شناسایی پولیپ ها تکنیک بسیار موثری است ، مخصوصا اگر با تست FOBT همراه باشد. مزیت اصلی این روش کوتاه بودن زمان تست ، امکان نمونه برداری و ناراحتی بسیار کم بیمار است. ضمنا پاکسازی بیش از حد روده لازم نیست و به همین خاطر بیمار میتواند پس از آزمایش سرطان کلورکتال به فعالیت های روزمره ی خود برگردد ولی اشکال این روش در اینست که کل روده دیده نمیشود و برای کسانیکه طی این روش با پولیپ تشخیص داده شده اند باید کلونوسکوپی هم انجام شود. امکان خون ریزی و پاره شدن جداره ی روده در این روش بسیار نادر است (۲ در هر ۱۰٫۰۰۰ بیمار) ولی امکان پذیر.

 

برسی جامع آزمایش و نظارت سرطان کلورکتال

 

کلونوسکوپی مشابه سیگموئیدوسکوپی است ولی با این تفاوت که کل روده بررسی میشود. در کلونوسکوپی هم از یک لوله ی باریک برای بزرگنمایی جداره ی داخلی روده و رکتوم استفاده میشود و میتوان بستگی به اندازه نواحی غیرعادی از آنها نمونه برداری و یا کاملا برداشت کرد. چون این تست گسترده تر است پس پاکسازی کامل روده لازم است. برای انجام کلونوسکوپی معمولا به بیمار مسکن داده میشود و پس از کار باید یک همراه داشته باشد و برگشت به فعالیت های روزمره بهتر است روز بعد باشد. کلونوسکوپی بهترین روش استاندارد است چون شناسایی و خارج کردن پولیپ ها و سرطان طی آن امکان پذیر است.

مزیت کلونوسکوپی ، بررسی کامل روده و نمونه برداری از بافت های غیرعادی است. اشکال آن پاکسازی کامل روده و استفاده از تسکین دهنده و توقف برخی داروهای رقیق کننده ی خون مانند آسپیرین و غیره است. عوارض کلونوسکوپی بسیار نادر است (یک در هر هزار آزمایش). امکان پاره شدن روده ۰٫۶ در هر هزار مورد کلونوسکوپی و ۰٫۷ در هر هزار مورد برداشت پولیپ است. امکان خون ریزی  ۸٫۷ در هر هزار مورد میباشد.

یک روش دیگر برای بررسی جداره ی داخلی روده استفاده از تنقیه باریوم و اشعه ایکس است. در این روش از باریوم کنتراس دوبل (DCBE) استفاده میشود. پس از پاکسازی کامل روده مشابه کلونوسکوپی ، ماده ی باریوم (ماده ای که اشعه ایکس از آن رد نمیشود) همراه با هوا از طریق کاتتیر کوچکی که در رکتوم قرار میگیرد به روده وارد و جداره ی داخلی برای شناسایی پولیپ ها و یا سرطان بررسی میشود. طی این روش چندین عکس در حالت و وضعیت های مختلف از بیمار گرفته میشود. روش باریوم کمی گرفتگی ایجاد میکند ولی بیمار میتواند سریعا پس از آن به فعالیت های خود برگردد. روش DCBE برای پیدا کردن پولیپ یا سرطان به خوبی کلونوسکوپی نیست ولی مزیت آن عدم استفاده از تسکین دهنده است. اشکال آن شامل سوراخ شدن با احتمال کمتر از ۱% ، قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ایکس ، دقت کمتر و پاکسازی کامل روده است ، بعلاوه ی اینکه اگر موردی غیرعادی مشاهده شود باز کلونوسکوپی لازم خواهد بود.

CTC یا “کولونوگرافی توموگرافی کامپیوتری” که قبلا به کلونوسکوپی مجازی معروف بود از سی تی اسکن برای گرفتن تصاویر از جداره ی داخلی روده مشابه آنچه با کلونوسکوپی بدست می آید استفاده میشود. در این تست هم مثل کلونوسکوپی باید روده را کاملا پاکسازی کرد. البته نیازی به تسکین دهنده نیست ولی برای انتقال دارو یا ماده ی کنتراس سرم لازم است و باید هوا یا گاز دی اکسید کربن به رکتوم وارد شود و این باعث کمی گرفتگی روده میشود. پس از انجام تست برگشتن به فعالیت های روزمره امکان پذیر است.

طبق چندین مطالعه در موسسات مختلف ، ۸۵ تا ۹۰ درصد از پولیپ ها با CTC شناسایی میشوند که این با کلونوسکوپی قابل مقایسه است. مطالعه ی خاصی روی CTC به عنوان ابزار آزمایش سرطان کلورکتال برای بیمارانی که در خطر میانگین هستند صورت نگرفته است.

مزیت اصلی CTC اینست که میتوان بطور دقیق و بصورت غیر تهاجمی و با کمترین خون ریزی یا سوراخ شدن و بدون عوارض جانبی کل جداره ی روده را مشاهده کرد ، ولی در صورت شناسایی موارد غیرعادی انجام کلونوسکوپی لازم است.

یک موضوع گیج کننده در خصوص تست CTC این است که امکان دارد موارد احتمالی و غیرعادی خارج از روده مثل سرطان یا مشکلات خونی دیگر یافت شود. البته شاید بتوان این را یک مزیت حساب کرد ولی مطالعات نشان داده اند که در ۶ تا ۲۴ درصد از موارد به آزمایشات اضافه تر نیاز خواهد شد که این موجب نگرانی و هزینه های بیشتر میشوند و غالبا بدون نتیجه. برای مثال ، در ۱۱۸ زن از بین ۲۸۶۹ نفر که CTC انجام دادند به توده در تخمدان مشکوک شد و ۸۰ نفر از آنها آزمایشات اضافه تر دادند ولی هیچ توده ی سرطانی یافت نشد.

DNA یک ماده ی ارثی در سلول های انسان است. سرطان کلورکتال و تا حدی پولیپ ها مقداری DNA به مدفوع وارد میکند و این تغییرات ناشی از سرطان قابل بررسی میباشند. برای اینکار کل مدفوع گرفته و به آزمایشگاه ارسال میگردد. طبق مطالعات انجام شده این تست ۵۳% از سرطان ها و ۱۸% از پولیپ ها را شناسایی میکند ولی این میزان ها از کلونوسکوپی بسیار پایین تر هستند و با توجه به هزینه و دقت این تست به عنوان یک تست روتین توصیه نمیشود.

چندین تست خون هم اخیرا مورد تحقیق قرار گرفته اند ولی هنوز دقت لازمه را بدست نیاورده اند.

در اینجا می پردازیم به یک سری مواردی که میتوانند احتمال بروز سرطان کلورکتال را کم کنند:

  • در سن ۴۰ سالگی آزمایشات را شروع کنید
  • ورزش کنید و وزن بدنتان را نرمال نگه دارید
  • سبزیجات و میوه و غذاهای فیبردار در حجم زیاد بخورید
  • از غذاهی پرچرب پرهیز کنید
  • سیگار نکشید و مشروبات الکلی مصرف نکنید

سرطان كلوركتال يا همان سرطان روده و ركتوم دومين سرطان كشنده در آمريكا بين زنان و مردان بالاي 50 سال ميباشد. آزمایشات سرطان کلورکتال اگر درست انجام شوند میتوانند زندگی فرد را نجات دهند. خوبی این نوع سرطان در این است که وضعیت پیش سرطانی (پولیپ ها) قابل شناسایی و قابل درمان هستند چون برداشت پولیپ های پیش سرطانی از بروز سرطان جلوگیری میکند. علاوه براین اگر سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود تا ۹۰ درصد قابل درمان است.

نام خود را وارد کنید
پر کردن این قیمت اجباری نیست
شماره موبایل خود را وارد کنید
0 دیدگاه
Inline Feedbacks
View all comments